Crazy roots en knobbels

Callusgroei na transformatie door Agrobacterium tumefaciens. Wikimedia commons, GFDL.
Callusgroei (wit plantenweefsel) bij bladstukjes, na transformatie met A. tumefaciens.

Crazy roots, ook wel hairy roots genoemd, vormt de laatste jaren een steeds groter probleem in de tomaten- en komkommerteelt. De wortels van de planten gaan als een gek groeien, waardoor de steenwolmat of de pot in een mum van tijd volgegroeid is met wortels. De ongecontroleerde wortelgroei wordt aangestuurd door een stukje DNA, afkomstig van de bacterie Agrobacterium rhizogenes. Het bacterie DNA wordt ingebouwd in het planten DNA in de kern van de plantencel. De bacterie maakt dus eigenlijk een transgene plant.

Een broertje van deze bacterie, Agrobacterium tumefaciens, veroorzaakt een tumor op plantenwortels en -stengels. Ook deze bacterie kan een stukje van zijn eigen DNA inbouwen in het planten DNA, maar in dit geval zet het transgene DNA de plant aan tot de vorming van woekerweefsel. Zo ontstaan knobbels op de plant, die zo groot als een voetbal kunnen worden.

Onderzoekers van de Universiteit van Gent ontdekten in de jaren 70 hoe de overdracht van het stukje bacterie DNA in zijn werk gaat. Namelijk door middel van een plasmide, een cirkelvormig DNA molecuul in de bacterie. In de tachtiger jaren werd dit principe door hen gebruikt om de eerste transgene planten te maken. Deze techniek wordt nu nog steeds toegepast.