Schimmels bestrijden met schimmels & bijen

Een plantenziekte bestrijden door wat schimmels mee te geven aan bijen of hommels. Dit idee, waarbij de zoemende insecten worden ingezet als Flying Doctors, blijkt in de praktijk te werken. Zowel aardbeien als frambozen hebben minder last van vruchtrot, veroorzaakt door de schimmel Botrytis, wanneer ze ‘behandeld’zijn door de Flying Doctors.

Grauwe schimmel
De schimmelziekte Botrytis, ook wel grauwe schimmel genoemd, is in de aardbeienteelt een groot probleem. Ook bij de teelt en bewaring van frambozen kan de plantenziekte veel schade opleveren.
De schimmelziekte begint vaak in de bloem en kan zich snel uitbreiden met als resultaat rottend fruit en afgestorven plantendelen, bedekt met stuivend grijs schimmelpluis.

Goede en slechte schimmels
De onderzoekers hebben voor de bijen een speciale bijenkast ontwikkeld, die via het toegangspoortje een beetje ‘medicijn’ in poedervorm aan de bijen meegeeft, als ze uitvliegen. Het gaat om een biologisch fungicide (schimmelbestrijdingsmiddel). Hiervoor worden de sporen gebruikt van schimmels die van nature voorkomen en een natuurlijke vijand van Botrytis zijn. Vaak worden de schimmels Ulocladium atrum of Gliocladium catenulatum gekozen. De methode werkt goed, de bijen poetsen het poeder wel een beetje weg, maar er blijft altijd wel wat op hun pootjes of vleugels zitten.

Besparing
Bijen- en hommelkasten worden naast veldjes met aardbeien of frambozen geplaatst. De insecten gaan op zoek naar nectar en stuifmeel in de bloemen en laten daar wat medicijn (schimmelsporen) achter. Dat betekent minder verspilling van gewasbeschermingsmiddelen in vergelijking met bespuiten van het hele gewas. De onderzoekers zijn enthousiast, maar zetten wel wat kanttekeningen bij de methode: het is alleen nog te gebruiken bij ziekten die in de bloem beginnen, en het bestrijdingsmiddel moet beschikbaar zijn in poedervorm en onschadelijk zijn voor bijen.

Flying Doctors
Ondertussen is de methode op grotere schaal getest en met goede resultaten. De nestkasten met hommels, die ingezet kunnen worden als flying doctors, zijn al op de markt.

De kasten zijn er in twee varianten: één voor de bestrijding van de schimmelziekte Botrytis en één voor de bestrijding van trips. In het eerste geval krijgen de hommels bij de uitgang van de nestkast een antischimmel middel mee, in het tweede geval een insectenbestrijdingsmiddel.

Zowel Botrytis als trips zijn bloemgeassocieerde ziekten – ze beginnen in de bloem. De onderzoekers gaan nu uitzoeken of de flying doctors in de toekomst ook ingezet kunnen worden voor bladziekten.