pwstmv-informatie

Profielwerkstuk : De plant heeft er tabak van…..

Start Vraagstelling Experiment Informatie Links

Informatie

Of een virus een plant ziek maakt hangt af van verschillende factoren. Elk plantenvirus heeft zijn eigen specifieke waardplantenreeks. Dit zijn alle plantensoorten die vatbaar zijn voor dat virus. Vatbaar betekent dat het virus de plant kan infecteren en zich in de plant kan vermeerderen. Het betekent niet per se dat de plant er ook ziek uit ziet. In sommige gevallen is het virus symptoomloos in de plant aanwezig.

Hoe ziek een plant wordt van een virus hangt verder af van het moment waarop het virus toeslaat: jonge, snelgroeiende planten zijn meestal gevoeliger voor een virusinfectie dan oudere planten. Daarnaast hebben groei-omstandigheden als licht en temperatuur ook invloed. Als een plant door twee verschillende virussen tegelijk geïnfecteerd wordt kan dat ook effect hebben op de symptomen.

Virussen kunnen heel verschillende soorten symptomen veroorzaken. Veel voorkomend zijn bladmozaïek en necrotische lesies (zie foto’s).

Lees meer over de verschillende ziektensymptomen door virussen.

blad met lokale necrotische lesies door TMV infectie
Blad met lokale necrotische lesies, veroorzaakt door tabaksmozaïekvirus TMV

 

blad met mozaiek door TMV-infectie
Blad met systemisch mozaïek, veroorzaakt door tabaksmozaïekvirus TMV

Sommige virussen hebben maar één of enkele waardplanten die ze kunnen infecteren. Andere virussen, zoals het tabaksmozaïekvirus TMV, hebben een uitgebreide waardplantenreeks. TMV infecteert  behalve tabak ook tomatenplanten. Het is bekend dat aan de handen van rokers TMV kan zitten.  Het is dus niet voor niks wanneer een teler wil weten of zijn medewerkers roken!

Symptomen TMV in tabak

Een virus hoeft niet in elke plantensoort die het infecteert dezelfde symptomen te veroorzaken. TMV geeft in de tabakssoort Nicotiana tabacum cultivar White Burley (WB) andere symptomen dan in de tabakssoort Nicotiana glutinosa (zie foto’s en onderstaande tabel).

Symptomen op de topbladeren van Nicotiana tabacum cultivar “White burley” na TMV besmetting: 1) diepliggende nerven, waardoor ‘bobbeling’ van het blad ontstaat, 2) blad is lichter van kleur (chlorose) en 3) de topbladeren blijven achter in groei.

 

Lokale necrotische lesies: op de plaats waar het virus de plant binnendringt ontstaat een bruine ronde plek waarbinnen het blad afsterft.

 

Andere tabaksvirussen

Behalve TMV komen er in tabak nog andere virussen voor. Niet al deze virussen zijn zo stabiel dat ze het bewerkingsproces tot sigaret “overleven”, maar een aantal wel. Eén daarvan is het tomatenmozaïekvirus (ToMV).

Symptomen op Nicotiana tabacum cv.WB Symptomen op Nicotiana glutinosa Andere waardplanten
Tabaksmozaïekvirus TMV systemisch mozaïek lokale lesies tomaat, paprika, boon, Petunia
Tomatenmozaïekvirus ToMV lokale lesies (niet systemisch) lokale lesies tomaat, paprika, Petunia

ToMV hoort net als TMV tot het geslacht Tobamovirus. Deze groep virussen heeft overeenkomstige eigenschappen. Enkele andere virussen uit deze groep die in de Nederlandse tuinbouw veel schade kunnen veroorzaken zijn het komkommerbontvirus, paprikamozaiekvirus en odontoglossum ringspotvirus. Tobamovirussen zijn gemakkelijk mechanisch overdraagbaar. Dit betekent dat het virus door contact verspreid kan worden. Als een teler bijvoorbeeld eerst een plant met TMV snoeit en daarna een gezonde plant, dan kan het virus via het plantensap op handen of gereedschap de gezonde plant besmetten. Een bekende truc om dit te voorkomen: gereedschap tussendoor in magere melk dopen. Maar het virus kan bijvoorbeeld ook via de handen van de teler op zijn mobieltje terecht komen. Let bij het verzorgen en beoordelen van de plantjes in je experiment dus goed op.