Bladluizen
Er zijn enorm veel verschillende soorten bladluizen: allerlei kleuren, kale en wollige. En dan zijn er nog volwassen luizen met en zonder vleugels. Hoe zit dat?
Maagdelijke geboorte
Bladluizenvrouwtjes kunnen jongen krijgen zonder dat er mannetjes nodig zijn. De jongen komen levend ter wereld en hebben geen vleugels, ook niet als ze volwassen zijn. Het zijn allemaal vrouwtjes.
Ook deze krijgen zonder tussenkomst van mannetjes vele jongen. Ze kunnen zich op die manier enorm snel vermeerderen en uitgroeien tot een plaag.
Aan het eind van het seizoen, bij ongunstige omstandigheden, of wanneer de hoeveelheid luizen op de plant erg groot wordt, worden er vrouwtjesluizen geboren die wel vleugels hebben als ze volwassen zijn. Deze kunnen op zoek naar een plaats waar seks plaats kan vinden.
Bij de meeste soorten doen zij echter zelf niet aan seks: ze krijgen zonen en dochters (afhankelijk van de soort met of zonder vleugels). Deze paren en het vrouwtje legt eieren die – in milde klimaten – de winter kunnen overleven. Uit de eieren komen weer vrouwtjes met vleugels die zonder mannetjes vleugelloze dochters krijgen.
“Ze worden op hun eten geboren!”
Bekijk de video over de bladluis op de school-TV-beeldbank.
Schade: direct en indirect
Luizen zuigen met hun zuigsnuit plantensap uit het vaatweefsel van de plant. Wanneer er veel luizen zijn kan dit schade geven, vooral aan de groeipunten en jonge bladeren van de plant. Grote schade brengen de luizen ongewild toe aan gewassen door het overbrengen van plantenvirussen.
Honingdauw en mieren
Uit de anus van de luizen komen vaak druppeltjes zoet, plakkerig spul, de honingdauw. Dit vocht zit vol suikers, afkomstig uit het plantensap. Het plakkerige spul op de bladeren geeft de plant soms een glimmend of besmeurd uiterlijk. Soms groeit er schimmel op. Mieren zijn dol op honingdauw en beschermen, als dank voor het lekker goedje, de luizen tegen vijanden, zoals het lieveheersbeestje. Ze gaan een lieveheersbeestje soms met z’n allen te lijf en die moet dan tijdelijk een veilig heenkomen zoeken. >>Bekijk de video over mieren en luizen.
