Shocking stories: Going bananas

Twee schimmelziekten, de Panamaziekte en Black Sigatoka, bedreigen wereldwijd de bananenteelt. Dat is ernstig want voor veel mensen is banaan het basisvoedsel. In de Nederlandse supermarkt merken we er nog niet veel van, maar dat is slechts een kwestie van tijd. Er moet dus snel een oplossing gevonden worden…

Black Sigatoka

Black Sigatoka. Het is een nogal onheilspellende naam. En terecht. Want als deze bladziekte toeslaat, heeft een bananenplant een groot probleem.

Black Sigatoka bij banaan: gele en zwarte vlekken op het blad (bron: APS).
De schimmel groeit over het hele blad, waardoor het bruin kleurt en sterft (bron:APS).

 

Resistente schimmel

Met gewasbeschermingsmiddelen wordt geprobeerd de schade te beperken, maar dat is steeds lastiger omdat de schimmel die de ziekte veroorzaakt (Mycosphaerella fijiensis , synoniem Pseudocerospora fijiensis), steeds ongevoeliger wordt voor chemische middelen. Er is ontdekt dat de oorzaak daarvoor ligt op twee plaatsen in een gen van de schimmel. Volgens de onderzoekers is het dan ook geen optie om nog meer dure en vervuilende middelen te spuiten, maar moet de oplossing gezocht worden in het ontwikkelen van bananenrassen die resistent zijn tegen Black Sigatoka. En er is hoop!

 

Gen uit tomaat helpt banaan

Onderzoekers hebben ontdekt dat deze bananenschimmel een eiwit maakt dat erg veel lijkt op een al bekend eiwit. Namelijk een eiwit van de tomatenschimmel Cladosporium fulvum. Als C. fulvum een tomatenplant aanvalt die resistent is, herkent de plant het schimmeleiwit en laat razendsnel de geïnfecteerde cellen afsterven: de schimmel is tegengehouden. Maar een niet-resistente tomatenplant herkent het eiwit niet, heeft geen afweerreactie en wordt ziek. Een oplossing zou dus kunnen zijn om resistente bananenplanten te ontwikkelen met behulp van de genen die in tomaat zorgen voor de herkennings- en afweerreactie.

Alles over Black Sigatoka>>

 

Panama Disease

Er is nog een andere schimmel die de banaan bedreigt, namelijk de bodemschimmel Fusarium oxysporum, die verwelking van complete bananenplantages veroorzaakt en de bodem voor tientallen jaren ongeschikt maakt voor bananenteelt.

Bill & Melinda Gates Foundation

Het fonds dat Bill Gates, oprichter van Microsoft, runt met zijn vrouw Melinda, steunt het onderzoek naar resistente bananenrassen. In hun strijd tegen armoede en voor een gezonde wereldbevolking, ziet het miljonairsechtpaar het belang van gezonde gewassen en een goede oogst. Naast het ‘bananenonderzoek’ steunt de Bill & Melinda Foundation nog meer onderzoeken naar het tegengaan van plantenbedreigingen, zoals het parasitaire onkruid Striga

 

Zwakke plek

Ook voor de Panamaziekte wordt druk gezocht naar mogelijke oplossingen. Plantenwetenschappers doken in de moleculaire interacties tussen schimmel en plant en vonden onder andere een schimmeleiwit en het bijbehorende gen dat de bananenschimmel zo agressief maakt. Deze kennis kan gebruikt worden om de planten te verbeteren, maar ook om de schimmel op zijn zwakke plek aan te pakken. Meer >>

 

Nederbanaan

Bij het onderzoek wordt soms gebruik gemaakt van bananenplanten in potten, aangezien het om een bodemschimmel gaat. Zo groeien er momenteel ‘Nederbananen’ in een proefkas in Wageningen.

Bananen in een kas voor onderzoek naar Panamaziekte (foto: Guy Ackerman).

 

Blijft de banaan de pisang?

Alles over de banaan en over de ziekten en mogelijke oplossingen vind je in het boekje De banaan of hier:

 

<< Terug naar Shocking Stories