Plantenziekten en –plagen zijn erg leuk om in de biologieles te behandelen omdat ze zo veelzijdig zijn. Om te beginnen is er de strijd tussen de plant en zijn belager. Deze belager kan een virus zijn, maar ook een bacterie, schimmel, insect of slak. Vaak is er nog een derde partij bij betrokken. Denk dan bijvoorbeeld aan een insect, dat een plantenvirus overbrengt van een zieke naar een gezonde plant (vector) of een sluipwesp die parasiteert op de plantenbelager (natuurlijke vijand). En uiteraard speelt ook de mens vaak een rol in het geheel (gewasbescherming, gentech, economie).
Plantgezondheid
Net als mensen kunnen ook planten ziek worden, soms met grote gevolgen. In het cahier Plantgezondheid belichten wetenschappers en deskundigen verschillende aspecten van plantenziekten en plagen. Ook bespreken ze manieren waarop we gewassen kunnen beschermen, en geven ze een blik op de toekomst. Wat komt er allemaal kijken bij plantgezondheid? En wat merk jij hier zelf van in het dagelijks leven? Een toegankelijk en actueel overzicht in deze uitgave van de Stichting Biowetenschappen en Maatschappij (BWM):
– het online dossier Plantgezondheid
– het cahier Plantgezondheid (pdf gratis te downloaden)
– de Engelstalige versie: Plant Health
Erop uit!
Activiteiten voor buiten het klaslokaal.
Ga er op uit om botanisch te krijten met stoepplantjes, help zoeken naar de Samoerai sluipwesp of begraaf je onderbroek!
Meer >>
Practicumproefjes Plantgezondheid
Hoe kunnen we ons voedsel beschermen tegen schimmels? Wat is het lievelingseten van een rups? Kunnen planten ook ziek worden van sigaretten? Ontdek het zelf in deze en andere experimenten voor thuis of in de klas.
Meer >>
Interactieve lespakketten
- Interactieve exoten in de klas
MBO, bovenbouw HAVO en VWO; 1 uur (uit te breiden met lessen)
Applicatie waarbij de leerlingen op een interactieve manier veel informatie opdoen over invasieve exoten, zoals Japanse duizendknoop, Amerikaanse vogelkers, halsbandparkieten en het Aziatisch lieveheersbeestje.
De applicatie is vrij te downloaden na registratie. - Het zal me een biet zijn (pdf)
MBO, bovenbouw HAVO en VWO; 1 uur
Wat is er aan de hand op de akkers van Lars en Tom? Probeer het zelf op te lossen!
(Voor docenten is het antwoordblad met uitleg hier op te vragen). - AfrikaanseVampierplanten (pdf)
bovenbouw HAVO en VWO; 1 uur + eventueel tijd voor presentatie
Deze uitzuigers bedreigen de voedseloogst in grote delen van Afrika. Is er iets tegen te doen?
(Voor docenten is het antwoordblad met uitleg hier op te vragen)
De aardappelziekte (Phytophthora)
- PatatjeOorlog
Dit lespakket gaat over één van de beruchtste plantenziekten ter wereld: De Aardappelziekte
(de docentenhandleiding is hier op te vragen). - Wapenwedloop
Met dit lespakket kom je van alles te weten over de werking van resistentie-genen in planten en hoe schimmels deze resistentie-genen proberen te omzeilen (de docentenhandleiding is hier op te vragen). - ‘DNA in de strijd voor voedselzekerheid’ – Reizende DNA-labs
Voer een DNA-fingerprint uit op tomaat en kijk of jouw plant de juiste eigenschappen heeft voor de toekomst in dit practicum van de Reizende DNA-labs. - Battle of the Genes
Een lespakket over biotechnologie. Leer alle feiten over gentechnologie bij aardappelen om ze resistent te maken tegen de beruchte aardappelziekte. - Op zoek naar antwoorden
Biologie, de schade en de aanpak van de aardappelziekte Phytophthora.
Een schimmelige woordzoeker
- Zoek alle woorden in deze schimmelige puzzel
Bordspel Xylencer
- Doe het Bordspel Xylencer (incl. spelregels) en ontdek wat er allemaal komt kijken bij laboratoriumonderzoek aan plantenziekten.
Het spel is gemaakt door studenten als onderdeel van een groter project (iGEM Wageningen 2019). Hierbij werd gezocht naar een manier om de schadelijke plantenbacterie Xylella fastidiodosa te bestrijden door middel van bacteriofagen. Meer>>
Veredeling en gentechnolgie
- PlantKracht
Leer alles over Plantenteelt, genetica, biotechnologie, veredeling en ecologie in deze lessenserie. Het omvat o.a. een practicum en geeft inzicht in hoe methodes zoals CRISPR-Cas ingezet kunnen worden om gewassen slim te veredelen. - Mendels tomatenplantjes
Ga in de klas zelf aan de slag als plantenveredelaar. - Battle of the Genes
Een lespakket over biotechnologie. Leer alle feiten over gentechnologie bij aardappelen om ze resistent te maken tegen de beruchte aardappelziekte. - Rollenspel Gentech Maïs
Dit rollenspel dient als basis voor een discussie over gentech. Is gentech de oplossing voor de oprukkende maïsstengelboorder die veel schade veroorzaakt in de maïsteelt. - Gentech: Dat bepaal ik zelf wel!
Vorm zelf je mening over gentech bij planten. Bekijk eerst de feiten en bepaal daarna aan de hand van drie praktijkvoorbeelden wat jij ervan vindt. - Nieuwe Technieken Plantenveredeling
Speciaal voor scholen is veel informatie, inclusief lespakketten, beschikbaar in dit dossier van GroenKennisnet
Actuele onderwerpen
- Schimmels, van plaag tot bouwmeester (pdf)
Schimmels kom je overal tegen: soms als ziekteverwekker, maar ook bij de productie van Franse kaas, biobrandstof en antibioticum (bron: Biowetenschappen en Maatschappij). - Slepen met planten is slepen met ziektes (pdf)
Plantenziekten en -plagen reizen de hele wereld over. Een verhaal over handel, politiek en internationale betrekkingen. Op het moment erg actueel. Wat weet jij al over dit onderwerp? - Virussen, firewalls, hackers en spam (pdf)
Gaat dit nou opeens over computers? Of toch niet?
Docentendag / Workshop
We organiseren regelmatig een Docentendag Plantenziekten of geven een workshop op een onderwijsconferentie.
Meer info>>
<< Naar PWS/Lesmateriaal