gentech

Gentech

Gentech of, zoals het voluit heet, genetische modificatie techniek is regelmatig onderwerp van discussie. Er bestaan uitgesproken voor- en tegenstanders van. Andere mensen maakt het allemaal niet zoveel uit, soms ook omdat ze niet weten wat gentech precies inhoudt.
Want wat is gentech eigenlijk? Hoe werkt het? Hoe kun je het gebruiken om planten te beschermen tegen ziekten en plagen? En willen we dat?

Foto van gentechmais uit artikel 4 okt. 2007
Gentech mais. Aan de buitenkant zie je er niets bijzonders aan. Het smaakt ook hetzelfde als gewone mais. Maar deze maisplant is resistent tegen insectenvraat.

Wat is genetische modificatie, genetische manipulatie, gentech?

Genetische modificatie, genetische manipulatie of gentech is het overbrengen van genen van het ene individu naar het andere. Dit kan ook gedaan worden tussen totaal onverwante soorten. De planten die zo ontstaan worden aangeduid met GM-planten, GGO’s of GMO’s (genetisch gemodificeerde organismen). Deze techniek biedt heel veel mogelijkheden maar is tegelijkertijd omstreden.

 

Voor- en tegenstanders

Er zijn in Nederland voor- en tegenstanders van genetische modificatie. Voorstanders wijzen vooral op de positieve effecten op de voedselvoorziening en het milieu door het verkrijgen van resistente gewassen. Dit zou in veel gevallen met klassieke methoden (kruisen en selecteren) moeilijk of zelfs onmogelijk zijn. Tegenstanders vinden dat het indruist tegen de natuur om genen van de ene soort over te brengen in een andere soort. Een grote groep mensen vindt gentech prima zolang het voedsel dat deze gewassen oplevert veilig is voor mens en milieu. Dit is vaak objectief te meten en meestal het geval.

 

Transgeen of cisgeen

Voor sommige mensen maakt het een principieel verschil of het gen dat kunstmatig in het gewas wordt ingebracht afkomstig is uit dezelfde (of een nauwverwante) plantensoort of uit een totaal ander organisme. Genetische modificatie van een plant met een gen uit dezelfde soort heet cisgenese. En met een gen uit een andere soort noem je het transgenese.

 

Revolutie in het lab

Laboratorium. Bron: Wikimedia Commons, Foto: Beetlelaaf , GFDLDe allereerste gentech planten werden gemaakt met behulp van Agrobacterium tumefaciens. Dit is een bacterie die van nature voorkomt bij planten. De bacterie zet de plantencellen aan om ongecontroleerd te delen waardoor knobbels op de plant gaan groeien. Onderzoekers gebruikten deze eigenschap van de bacterie om planten doelgericht te transformeren. Meer hierover in Crazy roots en knobbels.

In de loop van de tijd zijn de technieken steeds verder ontwikkeld. Tegenwoordig wordt er veel gesproken over CRISPR/Cas. Dit is een nieuwe veelbelovende techniek om genen aan te passen. Bekijk hier de uitleg over CRISPR/Cas>>

 

Resistente planten door gentech

In de Verenigde Staten worden diverse gewassen geteeld die door middel van genetische modificatie resistent gemaakt zijn tegen het onkruidbestrijdingsmiddel RoundUp. Bespuiting van een veld doodt dus niet het gewas maar wel onkruidplanten. Deze toepassing van gentech zorgt er niet voor dat er minder gif gespoten wordt.
Bij andere toepassingen van gentech kan dat wel het geval zijn. Resistenties tegen bijvoorbeeld schimmelziekten zijn vaak al in wilde verwanten van een geteelde plantensoort aanwezig, maar inkruisen van de resistentiegenen in een commercieel gewas is een proces van vele jaren (klassieke veredeling). Genetische modificatie kan dit proces versnellen. Deze resistenties werken vaak specifiek tegen één plaaginsect of ziekte.

 

Wat vind jij zelf?

Stelling:
“Door het verbouwen van resistente gentech-planten is er meer opbrengst en minder chemische bestrijding. Op deze manier helpt gentech om een schoner milieu te krijgen en draagt het bij aan de oplossing van het wereldvoedselprobleem.”

Als jij zelf een mening wilt vormen hierover kijk dan eens op de pagina Wat vindt JIJ van gentech?. Hier staan tips en een aantal praktijkvoorbeelden.