Lieveheersbeestjes

Zevenstippelig lieveheersbeestje (Coccinella septempunctata of C. 7punctata). Foto: Manabu Kamamimura; copyright Laboratorium voor Entomologie, Wageningen Universiteit; bron: insectenkwartet.
Het zevenstippelig lieveheersbeestje (Coccinella septempunctata ofwel C. 7punctata).

Een opvallende jager

Een van de meest bekende insecten is het lieveheersbeestje. Door het eten van bladluizen en talloze andere kleine schadelijke insecten zijn lieveheersbeestjes zeer nuttig in onze tuinen en gewassen. Bovendien eten niet alleen de volwassen kevers veel luizen, ook de larven doen mee. Ze zijn vaak erg helder oranje of geel van kleur. Dit is voor een goede herkenbaarheid voor eventuele belagers. Ze zijn voor veel vogels namelijk giftig als ze worden opgegeten. Als je ze oppakt scheiden ze via klieren oranje vloeistof uit dat erg vies schijnt te smaken. Dit heet ‘reflexbloeden’.

Andere soorten

Er bestaan heel veel soorten, waarvan de meeste inderdaad andere insecten eten. Er zijn echter ook soorten die bladeren eten (het 24-stippelig lieveheersbeestje) terwijl het gele 22-stippelig lieveheersbeestjes meeldauw eet van diverse planten.

Met stip

Het meest bekend in Nederland is het zevenstippelig lieveheersbeestje. Volwassen kevers van deze soort hebben 3 stippen op elk schild en 1 in het midden, verspreid over beide schilden. Daarnaast komt ook het kleine tweestippelig lieveheersbeestje vaak voor. Deze laatste soort is variabel van tekening.

Lieve lieveheersbeestjes

Parende zevenstippelige lieveheersbeestjes (Coccinella septempunctata). Foto: Andre Karwath; CCby; bron: Wikipedia.
Parende zevenstippelige lieveheersbeestjes.
Pop van (waarschijnlijk zevenstippelig lieveheersbeestje) (Coccinella septempunctata) op blad. Foto: pudding4brains; Public domain; Bron: Wikipedia.
Pop van lieveheersbeestje, waarschijnlijk het zevenstippelig lieveheersbeestje.

Stoute lieveheersbeestjes

De laatste tijd is het veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje (Harminia axyridis) sterk in opmars. Binnen deze soort zijn veel verschillende typen tekeningen mogelijk. Hij is in Europa geïntroduceerd als biologische bestrijder en gaat zeer agressief te werk. Bij gebrek aan luizen eet hij ook andere lieveheersbeestjes-soorten op en doet hij zich tegoed aan vruchten. Als het zo uitkomt bijt hij mensen en hij kan druiven besmeuren met zijn vieze uitscheiding. Uitkijken dus bij het importeren van biologische bestrijders: ze doen het misschien beter dan we denken!

Gehandicapten aan het werk

Vleugelloos lieveheersbeestje. Foto: Jan-Kees Goud; bron: stand Koppert BV tijdens the City of Insects.
Vleugelloos lieveheersbeestje. Zonder hun mooie schilden zien ze er niet uit.

Een voordeel, maar direct ook een nadeel van lieveheersbeestjes als instrument voor biologische bestrijding is dat ze goed kunnen vliegen. Ze blijven niet de gewenste plant van top tot teen afzoeken als ze niet veel kunnen vinden, maar vliegen er vandoor op zoek naar meer voedsel. Dit kan een andere gewasplant zijn, maar net zo goed een plant buiten het veld. Hiervoor bieden gehandicapte vleugelloze lieveheersbeestjes misschien een alternatief. Deze vleugelloze exemplaren worden soms in de natuur aangetroffen. Ze zijn nauwelijks herkenbaar, want ze hebben ook nauwelijks dekschilden. Het betreft hier een spontane genetische mutatie. Er lopen momenteel proeven om te zien of vleugelloze lieveheersbeestjes betere biologische bestrijders zijn dan gewone.

 


Meer biologische bestrijding >>