‘Griepprik’ voor tomaat

Deze tomaten zijn ziek. De vreemde verkleuringen worden veroorzaakt door een plantenvirus, het pepinomozaiekvirus (PepMV). Door tomatenplanten in te enten, kun je dit voorkomen. Copyright: NVWA.

Mensen kun je inenten tegen sommige ziekten. Denk maar aan de griepprik. Maar hoe zit dat bij planten? Planten hebben geen immuunsysteem. Toch is het soms mogelijk om ze te vaccineren tegen virusziekten. Het gebeurt ook in de praktijk.

Tomatentelers kunnen hun planten een vaccin geven tegen het pepinomozaiekvirus (PepMV). Dit plantenvirus veroorzaakt bij zieke tomatenplanten vreemde verkleuringen (mozaiek) op de vruchten. Door de planten al in een vroeg stadium te vaccineren met een milde variant van PepMV, voorkom je dit. Het mechanisme waarbij je planten beschermt tegen een schadelijk virus door ze te vaccineren met een nauw verwant, niet agressief virus heet cross protection.
Meer >>

Winnaars KNPV Essay Wedstrijd

knpv125-knpv-logo400Essay wedstrijd

Scholieren konden meedoen aan een essay wedstrijd met mooie geldprijzen. De opdracht was om een verhaal te schrijven over planten en hun belagers. Op 17 november werden de winnaars bekend gemaakt.De wedstrijd werd georganiseerd door de KNPV (de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging) die dit jaar haar 125e verjaardag viert.

Meer info>>

Onkruidbestrijders naar de slachtbank

Dit varken eet zijn buikje rond aan onkruid.
Dit varken eet zijn buikje rond aan onkruid.

Het hele jaar zijn ze druk geweest om het onkruid Japanse duizendknoop tegen te gaan. Dag in, dag uit hebben ze de woekerende onkruidplanten met wortel en al uit de grond getrokken en opgegeten. En nu, na een jaar, zijn de zes onkruidbestrijders uit Oosterbeek naar het slachthuis gebracht.

Het gaat hier natuurlijk om varkens, zes bonte Bentheimers om precies te zijn. Ze vormen een van de wapens in de strijd tegen duizendknoop. Deze uitheemse plant steekt ook in Nederland steeds vaker de kop op en kan veel problemen geven. De sterke wortels van het onkruid veroorzaken scheuren in wegen, riolen en funderingen van huizen.

De varkens wroeten de wortels uit de grond en eten ze op. Het is een van de vele manieren om de duizendknoop te bestrijden. Het werkt overigens alleen zolang er niet teveel eikels en kastanjes meer liggen, want dat vinden de varkens toch het allerlekkerst.

Echt wel biologisch!

Lieveheersbeestjes worden ingezet als biologische bestrijders van bladluizen. Foto: J.Sullivan,Public Domain.
Lieveheersbeestjes worden ingezet als biologische bestrijders van bladluizen. Foto: J.Sullivan,Public Domain.

Verbeter de wereld, begin bij jezelf. En dat geldt ook voor gewasbescherming. Hoe zit het eigenlijk met het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de eigen tuin of op het veld van de voetbalclub? Uit een onderzoek blijkt dat 70% van de mensen denkt goed bezig te zijn. Ze gebruiken naar eigen zeggen geen chemische middelen voor de bestrijding van bladluizen, onkruid of groene aanslag op het terras:  “Nee hoor, ik gebruik alleen azijn, chloor of spiritus”, melden ze, zonder dat ze doorhebben dat dit bijna net zo schadelijk is voor de bodem en het grondwater.

Ik wil wel, maar hoe?
Veel tuineigenaren willen wel biologisch bestrijden, maar weten niet goed hoe. Het begint eigenlijk al met het voorkomen van problemen: kies plantensoorten die goed bestand zijn tegen ziekten, strooi houtsnippers tegen onkruidgroei en zorg voor een goede afwatering om groene aanslag op tegels te verminderen. En als er een ziekte of plaag de kop opsteekt, probeer dan eens een biologisch middel.

Meer over biologische en chemische bestrijding >>

Drone voor zieke planten

Een drone met infraroodcamera zoekt naar zieke planten. Bron: Hogeschool Inholland
Een drone met infraroodcamera zoekt naar zieke planten. Bron: Hogeschool Inholland

William, Bram, Chris en Lucien zijn vier studenten van Hogeschool Inholland uit Delft. Ze hebben een drone ontwikkeld waarmee je kunt speuren naar zieke planten. Dat is handig in de grote tuinbouwkassen in het Westland (of ergens anders natuurlijk).

De drone is uitgerust met een infraroodcamera. Deze camera registreert in korte tijd het infraroodspectrum bij alle planten in de kas en herkent op die manier de planten die ziek zijn.

Het infraroodspectrum van zieke planten wijkt namelijk af van dat van gezonde planten. Deze afwijking begint al een paar dagen voordat de zieke planten duidelijke vlekken, verwelking of andere symptomen laten zien. De drone bespaart een teler veel tijd. Bovendien kun je al in een vroeg stadium maatregelen nemen, waardoor verspreiding van de ziekte door de kas voorkomen wordt.

Met hun vondst hebben de jongens al verschillende nominaties en een prijs gewonnen.
Een ander interessant idee: De stressmeter voor planten

Op safari in je tuin

bodemdierendagen
Deze keer gaan we niet voor de big five, maar willen we op zoek naar de small ten. En wel in de bodem van de eigen tuin. Want daar is heel wat te ontdekken. Sommige bodemdieren ben je liever kwijt dan rijk, zoals slakken die je planten kaalvreten. Maar regenwormen maken de grond juist vruchtbaar doordat ze plantenresten verteren en zorgen voor een goede bodemstructuur. Niet alleen dieren, ook bacteriën en schimmels hebben grote invloed op de plantengroei. Uit onderzoek blijkt: hoe meer verschillende micro-organismen in de bodem, hoe beter voor de plant.

Tot 10 oktober kun je nog meedoen aan de bodemdierendagen.

En we noemen hem…

Zwavelkopje, satansboleet, elfenbankje en pruikzwam.... Paddenstoelen hebben vaak de mooiste namen. Foto: Pruikzwam (Hericium erinaceus), Lebrac CC-SA3.0.
Zwavelkopje, satansboleet, elfenbankje en pruikzwam…. Paddenstoelen hebben vaak de mooiste namen. En meestal heel toepasselijk. Op de foto zie je een pruikzwam (Hericium erinaceus), Lebrac CC-SA3.0.

De herfst is in aantocht en dus breekt ook de paddenstoelentijd weer aan. Wist je dat er per maand gemiddeld 7 nieuwe paddenstoelen ontdekt worden in Nederland? Meestal gaat het om soorten die ergens anders ook al voorkwamen. In zo’n geval hebben de nieuw ontdekte paddenstoelen wel een wetenschappelijke (Latijnse) naam, maar een Nederlandse naam ontbreekt nog. Mycologen uit Nederland en Vlaanderen hebben daarom dit jaar een inhaalslag gemaakt en voor 500 paddenstoelen en slijmzwammen een Hollandse naam bedacht. Wat vind je van Houtraketje, Oogstrelend piekhaarkelkje of Exotisch reikhalsje?

Alles over paddenstoelen >>

Met je kettingzaag naar het WK

Als een echte 'lumberjack' aan de slag met een kettingzaag kan nu ook virtueel.
Do try this at home! Als een echte ‘lumberjack’ een boom te lijf gaan met een kettingzaag. Je kunt nu zelf proberen om bomen te strippen in de Game Limberjack >>.

Vier Nederlanders hebben deze week hun kettingzaag ingepakt en zijn afgereisd naar Polen. Daar gaan ze de strijd aan met andere stoere lumberjacks uit 30 landen. Tijdens dit WK Bosarbeid storten ze zich op disciplines als schijven zagen, stamstuk hakken, takken snoeien en ketting wisselen. Daarbij worden ze beoordeeld op veiligheid, snelheid en nauwkeurigheid.
Heb je nou zelf ook altijd al een keer met zo’n grote kettingzaag aan de slag gewild? Dan is daar nu de kans voor. En het is nog veilig ook, want virtueel!
Goed oefenen met deze Virtual Reality Game en dan kun je misschien volgend jaar voor het echie…

Moestuintje op Mars

De plannen zijn er al: over een jaar of 15 zullen de eerste mensen zich vestigen op de planeet Mars. En om daar zelfvoorzienend te overleven hebben ze natuurlijk voedsel nodig. Liefst groenten en fruit. Om dit allemaal voor elkaar te krijgen, loopt er een uitgebreid onderzoek. Marsgrond heeft namelijk een andere samenstelling dan de aardbodem. Dit kan van invloed zijn op bijvoorbeeld de opname van zware metalen door de planten.

De eerste resultaten zijn ondertussen bekend. En wat blijkt? Wortels, radijsjes, erwten, aardappelen en tomaten groeien prima op Marsgrond. Maar zijn ze ook eetbaar?  Dat blijkt inderdaad het geval te zijn. De hoeveelheid zware metalen in de groenten valt gewoon binnen de wettelijke norm. En hoe smaken de Marsgroenten? Hieronder is de eerste proeverij te zien…

Goed humeur door bloemen

Het nieuwe schooljaar komt eraan. Dat betekent weer hele dagen in een vol klaslokaal zitten. Niet altijd een pretje. Maar met een paar planten of een vaas bloemen erbij valt het misschien best mee.

500xbloemen
Bloemen verbeteren het humeur van mensen volgens onderzoek. Zet dus eens een bosje bloemen of een paar plantjes in het klaslokaal en kijk wat er gebeurt. Foto: M. Bruckels, GFDL.

De planten zorgen voor verse zuurstof waardoor je wakker blijft. En, wat misschien nog wel belangrijker is, het humeur wordt een stuk beter. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich prettiger voelen met een bloemetje in de buurt. Bovendien oordelen ze positiever over anderen.

Voordat de hele school in een bloemenzee verandert, moet je nog wel even weten dat niet alle bloemen geschikt zijn. Planten met een sterke geur kun je beter niet kiezen. Misschien vind jij ze wel lekker ruiken, maar een ander denkt daar heel anders over. En dat komt het humeur dan juist weer niet ten goede…

Beroemde filmboom gesneuveld

Een enorme, 200 jaar oude eik op het platteland van de V.S. werd door de speelfilm The Shawshank Redemption (1994), voor velen een teken van hoop. Acteur Morgan Freeman graaft tussen de wortels van de boom een kistje met geld en een brief van een bevriende mede-gevangene op.  Hierin staat te lezen: “Hope is a good thing and no good thing ever dies.” Helaas geldt dit niet voor de boom. Een stevige windvlaag rukte vorige week de eeuwenoude eik met wortel en al uit de grond.

Buitenlandse vakantie? Let op olijfbomenpest!

Gezonde olijfboom. GFDL. Bron Wikipedia.
Een gezonde olijfboom (GFDL).
Maar het kan ook anders…
Lees hier meer >>

Ga je deze zomer op vakantie naar Zuid-Europa? Kijk dan eens rond of je zieke olijfbomen ziet staan. In 2013 dook namelijk de olijfbomenpest op in Europa. Vooral Italië is zwaar getroffen. Hele olijfboomgaarden zijn daar verwoest door de bacterie Xylella fastidiosa, de veroorzaker van de ziekte. Maar ook in Frankrijk is deze plantenziekte al gespot.

Zieke olijfbomen hebben bruine, verdorde takken en bladeren. Dit komt doordat de bacterie de houtvaten aantast. Een zieke boom produceert minder olijven en gaat vaak binnen twee jaar dood.

“Neem vooral geen stekjes van olijfbomen mee naar Nederland”, waarschuwen landbouworganisaties, “want de kans bestaat dat ook de bacterie meekomt.” Niet dat er hier nu zoveel olijfbomen groeien, maar de bacterie kan ook nog 200 andere plantensoorten besmetten!   Meer >>

Een goede frietaardappel

Op zoek naar de beste aardappel voor en lekker bordje friet.
Op zoek naar de beste aardappel voor en lekker bordje friet.

Niet zomaar iedere aardappel is geschikt om lekkere friet van te maken. Ideaal is een dikke, langwerpige aardappel, met een goed zetmeelgehalte. Het liefst moet deze aardappel ook nog resistent zijn tegen de bekende aardappelziekte phytophthora. Leerlingen van Groenhorst Emmeloord mogen op onderzoek naar de beste frietaardappel. Ze maken zelf kruisingen tussen verschillende aardappelplanten en hopen zo uiteindelijk het perfecte, biologische aardappelras te ontwikkelen. Dat kan wel een tijdje duren. Wil je zelf virtueel en sneller aan de slag? Speel dan een dagje directeur van de frietfabriek.

Berry de Boom op Facebook

Selfie van Berry de Boom
Selfie van Berry de Boom

Berry de Boom heeft bijna 200 vrienden op Facebook. Niet zo bijzonder denk je misschien. Maar Berry héét niet alleen De Boom, hij ìs ook echt een boom. De mooiste boom van Deventer om precies te zijn: een grote, eeuwenoude plataan (Platanus acerifolia), geplant in 1880 op de Kapjeswelle te Deventer.

Hiernaast zie je een selfie van Berry de Boom.
Meer weten over Berry of vrienden met hem worden?
Ga dan naar zijn Facebookpagina.

 

 

 

 

Mezen eten eikenprocessierupsen

Kool- en pimpelmezen blijken een goed middel tegen overlast door eikenprocessierupsen. In dit filmpje is te zien hoe de vogeltjes zich tegoed doen aan jonge eikenprocessierupsen. Daarbij hebben de mezen nog geen last van de brandharen van de rups. Pas in een later stadium ontwikkelen de rupsen de irriterende brandharen. In de gemeente Emmen zijn nu 120 nestkasten opgehangen voor de mezen. Zo hopen ze de overlast door de eikenprocessierups onder controle te houden. Een mooi voorbeeld van biologische bestrijding!

Zieke tulp meeste waard

Een schilderij van de tulp Semper Augustus. Het kleurpatroon van de bloem was het gevolg van een plantenvirus.
Een schilderij van de tulp Semper Augustus.

De schilderijen van tulpen uit de 17e eeuw zijn wereldwijd bekend. Tulpen waren in die tijd erg populair en de prijzen voor tulpenbollen stegen dan ook tot ongekende hoogten. Op het hoogtepunt van deze tulpenmanie in de Gouden Eeuw werd voor de tulpenbol Semper Augustus 6000 gulden neergeteld. Voor dat geld kon je in die tijd ook een Amsterdams grachtenpand kopen.



Gevlamde tulpen
Het meest geliefd waren de tulpen met een ‘tekening’ op de bloembladeren. Wat de mensen toen nog niet wisten, was dat dit kleurenpatroon vaak het gevolg was van een plantenziekte. De bol was geïnfecteerd met het tulpenmozaïekvirus, dat de typische vlampatronen op de bloemen veroorzaakt. Tegenwoordig zijn er wel 30 verschillende plantenziekten en -plagen bekend die kunnen voorkomen bij tulpen.



De nieuwe website is online!

Dit is de Alt-Text.
Sommige pagina’s van  de nieuwe website moeten nog een beetje groeien…

De website Plantenziektekunde.nl is vernieuwd.
Vanaf vandaag is onze nieuwe site online!

Naast een mooie, nieuwe lay-out, is ook de indeling aangepast. Bovendien is de site nu ook goed te bekijken op je mobiel of tablet. Nog niet alle pagina’s zijn helemaal af, maar er is al genoeg te ontdekken!

 

 

Planten in de ruimte

Ruimtelandbouw: Astronauten laten planten groeien in de ruimte.
Ruimtelandbouw: Astronauten onderzoeken plantengroei in de ruimte.

Wanneer je als ruimtereiziger maanden onderweg bent, dan krijg je na een tijdje toch wel trek in een lekkere, verse salade met sla en tomaat. Je wilt dus graag groente verbouwen in je ruimtevoertuig of in je moestuintje op Mars. In het project VEGGIE onderzoeken astronauten de groei van planten in de ruimte. Met speciale lampen bootsen ze het zonlicht na. Hoewel het voor de planten lastig is om zonder zwaartekracht de groeirichting te bepalen, zijn de eerste resultaten bemoedigend. Alleen water geven zonder te knoeien blijft lastig in de ruimte…