onkruiden

Onkruiden

Naar overzicht plantbelagers

Wat zijn onkuiden?

Onkruiden zijn planten die in de weg staan

OK, maar wat maakt een plant nu eigenlijk tot een onkruid? Dat heeft alles te maken met wat mensen doen en wat mensen vinden. Mensen doen van alles om de planten die zij graag willen hebben goed te laten groeien. In hun tuin en op hun akkers. Daarvoor ploegen ze de grond om en maken hem los (grondbewerking), geven ze voldoende voeding aan de planten (bemesting) en zorgen ze voor water of drainage.

Concurrenten

Onkruiden zijn vaak echter ook goed aangepast aan verstoorde omstandigheden waarin veel voeding beschikbaar is. Net als onze gewassen groeien ze slecht in een arm milieu en goed in een rijk milieu. Daarom komen tuin- en akkeronkruiden in de natuur ook meestal nauwelijks voor. Tegenwoordig hoor je ook veel over invasieve exoten; dit zijn uitheemse plantensoorten die inheemse planten kunnen overwoekeren en verdringen.

Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina) ook wel bospest genoemd. Foto: Rasbak; GFDL; Bron: Wikipedia.
De Amerikaanse vogelkers is een buitenlandse soort (exoot) die zich snel door onze bossen verspreidt. Een onkruid in de natuur dus.

We willen daar iets anders

Verder is iets pas een onkruid wanneer de mens dat vindt: sommige mensen bestrijden madeliefjes in hun gazon, terwijl anderen juist graag een gazon met madeliefjes zouden willen. De moestuingroente postelein is in Florida een onkruid in de teelt van sla en selderij. Een ander probleem ontstaat wanneer er bij de oogst van aardappels per ongeluk een paar knollen in de grond achterblijven. In het volgende jaar groeien daardoor aardappelplanten als onkruid tussen een ander gewas. Het ergste daarvan is dat ze hierdoor ziekten en plagen van aardappel in stand houden, waardoor er bij een volgende aardappelteelt enorme problemen kunnen ontstaan.

Hoe overleven onkruiden?

Naast het feit dat ze qua voedingsgewoonten en generatieduur goed zijn aangepast aan het groeien tussen gewenste planten hebben onkruiden i.h.a. twee strategieën: ze vormen grote hoeveelheden zaad of ze overleven door ondergrondse stengels, de wortelstokken. Soms bloeien onkruiden haast het hele jaar door.

Vingerwieder voor het wieden van onkruiden in de gewasrij. Copyright: PPO-AGV Lelystad; Bron: PPO-AVG Lelystad
Er komen steeds geavanceerdere wiedmachines op de markt, zoals deze vingerwieder.

Waarom zijn onkruiden zo schadelijk?

De belangrijkste reden is dat ze concurreren met gewassen om licht, water en voedingsstoffen. Melganzenvoet en akkerdistel kunnen wel 1 meter hoog worden en gewasplanten totaal overschaduwen. Ze verbruiken voedingsstoffen die voor het gewas bedoeld zijn, waardoor er minder of geen oogst is. In tuinen worden ze meestal lelijk gevonden.
Verder kunnen onkruiden gastheren zijn voor bepaalde ziekten en plagen, die op de gewassen over kunnen gaan. Het verwijderen van onkruiden kost veel tijd en geld, vooral wanneer geen gebruik wordt gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen.

Japanse duizendknoop

Dit is een onkruid dat in de landbouw geen grote rol speelt, maar op veel andere plaatsen wel!
Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) is een invasieve exoot – een soort die hier van oorsprong niet voorkomt, maar die zich na vestiging heel sterk uitbreidt. Vaak gaat dit ten koste van andere soorten. Dat is bij Japanse duizendknoop ook het geval. De plant groeit zo hard, dat het andere plantensoorten helemaal overwoekert. Bovendien heeft het hele sterke wortels, die schade kunnen veroorzaken aan ondergrondse leidingen en buizen of aan funderingen van gebouwen. Meer over Japanse duizendknoop >>

<< naar overzicht