In elk dorp en iedere stad staan ze: monumentale kastanjebomen. Op het schoolplein, in het park, bij het terras op de markt of naast het bankje van de ijssalon. Iedereen weet niet beter of die grote kastanjeboom stond er en zal er ook altijd blijven staan. Toch?!

Helaas zijn de afgelopen 20 jaar veel paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum) aangetast door een ziekte, de kastanjebloedingsziekte, veroorzaakt door een bacterie. De enige duurzame oplossing op de lange termijn is bomen aanplanten die minder gevoelig zijn voor deze bacterie (Pseudomonas syringae pv. aesculi). Daar wordt aan gewerkt!

Met een speciaal ontwikkelde methode hebben onderzoekers een heleboel verschillende kastanjebomen gescreend op hun gevoeligheid voor de bloedingsziekte. De bomen werden kunstmatig met de bacterie geïnfecteerd en in het jaar erna werd gekeken of ze ziektesymptomen kregen. Er bleken grote verschillen in gevoeligheid voor de kastanjebloedingsziekte te bestaan tussen kastanjes onderling. Een aantal bomen had duidelijk veel minder last van de bacterie. Deze bomen kunnen in de toekomst gebruikt worden om te vermeerderen en aan te planten.

Het is een mooi voorbeeld van praktisch plantenziektekundig onderzoek met als uiteindelijk resultaat gezonde kastanjebomen in stad en land,  ook in de toekomst.

Meer over de kastanjebloedingsziekte  en andere boomziekten.

“Neem geen planten mee vanaf je vakantieadres!”,  is de oproep. Planten of stekjes uit het buitenland kunnen namelijk plantenziektes bij zich dragen, die we liever buiten Nederland houden. Een berucht voorbeeld is de Xylella-bacterie. Import van deze plantenbacterie kan zeer ernstige gevolgen hebben, niet alleen voor de agrarische sector, maar ook voor de natuur, parken en tuinen in Nederland.

Xylella fastidiosa wordt razendsnel verspreid door schuimcicades, een insect dat ook in Nederland veel voorkomt. De Xylella-bacterie is niet gevaarlijk voor mensen, maar wel een risico voor ruim 300 plantensoorten. Zo zijn er sinds 2013 in Italië al 2 miljoen olijfbomen gekapt vanwege deze bacterie. Maar ook bijvoorbeeld druif, braam, pruim, eik en andere boomsoorten kunnen worden aangetast. En lavendel. Inmiddels is de bacterie ook al opgedoken in Frankrijk, Spanje en Portugal.

Ernstige gevolgen
’Bij een uitbraak van Xylella fastidiosa moeten alle voor Xylella gevoelige planten in een straal van minimaal 50 meter rondom een besmetting vernietigd worden. In tuinen, boomgaarden, parken, bossen, overal. En in een straal van 2,5 kilometer rondom een besmet gebied mag 4 jaar lang geen vatbare plant meer vervoerd worden: het gebied gaat in quarantaine. Geen nieuwe planten in de tuin dus, maar ook geen handel voor tuincentra, telers en geen export.

Wat kun jij doen?
Of liever gezegd: ‘wat kun je beter niet doen?’  Neem als vakantieganger geen plantjes mee terug van vakantie! Je kunt niet altijd aan een plant zien of die besmet is. Koop de plant, die je aan je vakantie herinnert, gewoon in Nederland. Zo houden we Xylella en andere plantenziektes buiten de deur.

10 vragen en antwoorden over Xylella >>

De uitslag is bekend! Het madeliefje is verkozen tot Nationale Bloem van Nederland.
Dit waren de kandidaten waarop gestemd kon worden:

Het zijn allemaal typische Nederlandse planten, die je overal in het land tegenkomt. Je vindt ze in parken, langs het fietspad, in de tuin of als ‘onkruid’ op de stoep. Ze worden niet door de mens aangeplant, maar komen hier overal van nature (‘in het wild’) voor.
Het madeliefje is een bijzonder plantje; het bloeit het hele jaar door. Zelfs in de winter als het vriest heeft het nog bloemetjes. Die bloemetjes draaien in de richting van de zon en gaan open bij mooi weer. Bij regen en ’s nachts blijven ze gesloten.
Meer over het madeliefje>>

Dit zijn de kandidaten voor de verkiezing van de Nationale Bloem van Nederland:

Typische Nederlandse bloemen, die je overal in ons land tegenkomt. Je vindt ze langs het fietspad, in het weiland, de tuin of als ‘onkruid’ op de stoep. Zo is er o.a. het madeliefje dat zelfs in januari met vorst nog bloemetjes heeft, het fluitenkruid dat nu overal in bloei staat en de good old paardenbloem (wie kan alle pluisjes in één keer wegblazen?).
Welke van deze vijf kandidaten wordt onze Nationale Bloem?
Stem ook mee>>

Planten zijn onmisbaar in ons dagelijks leven. Ze zorgen voor schone lucht, een prettige omgeving en verkoeling in hete zomers. We gebruiken planten als materialen, maar het belangrijkste: ze zijn de basis van al ons voedsel. Als we niet uitkijken, gaat maar liefst tot 40% van ons voedsel verloren wanneer planten aangetast worden door plantenziekten.

Daarom hebben planten op 12 mei hun eigen dag:  International Day of Plant Health
Want gezonde planten zijn van levensbelang!

Er komt trouwens heel wat bij kijken om planten gezond te houden. Lees er alles over hier op de Scholierenwebsite en in het cahier Plantgezondheid.

 

Vergeet Will Smith, Scarlett Johansson, Emilia Clarke en Frank Lammers. De cast van de nieuwe bioscoopfilm ‘Onder Het Maaiveld’ is veel spectaculairder! In deze film zijn de sterren namelijk poepende regenwormen, net uit het ei kruipende babyslakjes, piepkleine aaltjes en een schitterend ondergronds netwerk van schimmeldraden dat ‘samenwerkt’ met planten. De camera volgt het allemaal van dichtbij, tot diep in de bodem.
De film laat zien hoe bijzonder het leven onder de grond is, maar ook dat het direct van invloed is op ons leven bovengronds. De makers, bekend van de film De Nieuwe Wildernis, hopen dat veel kijkers van ‘ieuwww’ naar ‘ohh’ of zelfs ‘wauw’ gaan.

Nu in de bioscoop! Bekijk hier de trailer:

Voor een goede oogst is het belangrijk om gewassen gezond te houden. Chemische middelen zijn daarbij vaak effectief. Ze beschermen planten relatief gemakkelijk en goedkoop tegen ziekten en plagen. Helaas kunnen deze middelen ook schadelijk zijn voor mens en milieu. Vandaar dat er veel onderzoek wordt gedaan naar alternatieve bestrijdingsmethoden.

Antimicrobieel peptide (AMP)
Een mogelijk alternatief is de inzet van antimicrobiële peptiden tegen ziekteverwekkers bij planten. Antimicrobiële peptiden zijn korte aminozuurstrengen (in feite kleine eiwitmoleculen) die zich hechten aan de celmembraan van een schadelijke bacterie of schimmel en op die manier lekkage van de membraan veroorzaken. De ziekteverwekker overleeft dat niet.

Data analyse
Van nature leven op of rond de plant meerdere bacteriesoorten die dit soort peptiden produceren, vooral bedoeld om concurrenten uit te schakelen. De onderzoekers proberen m.b.v. data analyse en bioinformatica een bacterie te vinden die ‘het beste peptide’ produceert. En met ‘het beste’ bedoelen ze dus een peptide dat speciaal geschikt is om micro-organismen die planten ziek maken, uit te schakelen.

In de geneeskunde wordt deze techniek met antimicrobiële peptiden al soms ingezet, bijvoorbeeld bij een infectie met een antibiotica-resistente bacterie. Peptiden werken dan nog wel. De ontwikkeling van peptiden tegen plantenziekten is nu ook in gang gezet. Het zal naar verwachting enkele jaren duren voordat er een product ligt dat in de praktijk getest kan worden.

Geen leven op aarde zonder insecten! Maar dat niet alleen, insecten zijn ook een inspiratiebron voor mensen. Verder zijn ze ook nog eens lekker, belangrijk, mooi, nuttig en leveren ze belangrijke ecosysteemdiensten.

 

Mocht je in de buurt van Wageningen wonen / komen en tijd hebben op woensdagavond? Dan moet je zeker naar een (of meer) van deze superinteressante lezingen gaan.

 

Insecten kunnen dodelijke ziektes overbrengen, maar helpen ook bij het oplossen van moorden. Insecten zijn een inspiratie voor kunstenaars en voor ontwerpers van herentoiletten. Deze en nog veel meer onderwerpen komen aan bod in Insects and Society.

 

Deze lezingenreeks geeft een brede kijk op de rol van insecten in de samenleving:
11 januari t/m 15 maart 2023
Forum op Wageningen Campus.
Tijd: 20.00 – 22.00 uur , Toegang gratis