Een uitklapdak is tegenwoordig niet meer alleen weggelegd voor fancy auto’s. Ook in de appelboomgaard heeft de cabrio-kap zijn intrede gedaan. Wanneer het begint te regenen, gaat het dak boven de appelbomen dicht waardoor de bomen en de vruchten droog blijven. Na de regenbui opent de kap weer zodat bijen en andere nuttige insecten gewoon in de boomgaard kunnen rondvliegen.
Lees verder onder video >>

Doordat de appelbomen droog blijven, hebben ze veel minder last van plantenziekten als vruchtrot, schurft en vruchtboomkanker. Deze ziekten worden veroorzaakt door schimmels en schimmels houden meer van een vochtige dan een droge omgeving. Omdat de appelbomen onder de cabrio-kap minder last hebben van ziekten, zijn er ook minder bestrijdingsmiddelen nodig.

Voor sommigen is school weer begonnen, anderen hebben nog even de tijd om hun boeken te kaften. Hoe dan ook, de temperaturen zijn deze week weer ’s zomers. Vooral in steden en bebouwing wordt het warm; in bossen en landelijk gebied is het vaak iets koeler. Dit kan al snel een paar graden schelen.

Planten spelen een belangrijke rol bij het koel houden van hun omgeving. Dit is het gevolg van verdamping door de bladeren. Eén grote boom geeft daardoor net zoveel verkoeling als 10 airco’s bij elkaar. Bovendien is een boom veel duurzamer. Airco’s verbruiken veel elektriciteit en produceren juist extra warmte wanneer ze koele lucht blazen.

Een Vandaag deed een fact check>>.
Conclusie: bomen zijn cool!

Wat neem jij mee terug van vakantie? Een sleutelhanger, een leuk T-shirt of een gevaarlijke plantenziekte? Je verwacht het niet direct, maar het is goed mogelijk dat je ongewild schadelijke insecten, onkruiden, plantenvirussen of – bacteriën uit het buitenland mee terugneemt.

Een voorbeeld van een gevreesde plantenziekte die in Zuid-Europa veel voorkomt is de olijfbomenpest. Deze ziekte heeft al hele boomgaarden laten verdorren en doodgaan. De bacterie Xylella fastidiosa die dit veroorzaakt, kan ook in allerlei andere bomen en struiken voorkomen. In meer dan 300 plantensoorten, waaronder lavendel, kan de bacterie zitten. Dus: neem geen planten of takjes mee naar huis als vakantiesouvenir! Want de kans bestaat dat planten en gewassen hier erdoor besmet worden.
Meer over Xylella >>

Hopelijk heb je er zelf nog geen last van gehad, maar veel mensen worden helemaal gek van de jeuk. Oorzaak: de brandharen van de eikenprocessierups. De afgelopen jaren nam het aantal eikenprocessierupsen enorm toe en nu is de overlast op sommige plaatsen niet meer te overzien. Zelf bestrijden is geen aanrader, dat moet je echt aan een professioneel bedrijf overlaten. Helaas kunnen die het werk nauwelijks aan. Ze maken overuren om de rupsen weg te zuigen of met heet water te overgieten. Maar er is nog een bijkomend probleem: waar moeten al die dode rupsen blijven? Ze zijn dan wel dood, maar de brandharen blijven irriterend. Dit ‘jeuk-afval’ moet veilig afgevoerd en vernietigd worden.

Meer over EPR >>

Je hebt het misschien al meegekregen: de Nederlandse plantenveredelaar Simon Groot (84 jaar) heeft een belangrijke internationale prijs gewonnen. Hij heeft met zijn veredelingsbedrijf groentezaden ontwikkeld die resistenter zijn tegen plantenziekten en daardoor beter groeien en meer opbrengst geven. Dat is op zich geen nieuws, want dat doen eigenlijk alle zaadveredelingsbedrijven. Het bijzondere is dat De Groot zich vooral bezighield met de veredeling van tropische gewassen. Iets waar relatief weinig aandacht voor is, maar wat ontzettend belangrijk is. Niet alleen om honger en armoede in de wereld tegen te gaan, maar – als gevolg daarvan- ook om oorlogen te voorkomen.  Er is zelfs ooit de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt aan een plantenziektekundige!

Leuk weetje: deze Nobelprijswinnaar heeft de World Food Prize opgericht, die nu door Simon de Groot is gewonnen.

In Rotterdam zijn ze er helemaal klaar mee. Het is code rood, vinden ze in de Maasstad. Net als op heel veel andere plaatsen in Nederland, woekert ook hier het onkruid Japanse duizendknoop.
Ook in Amsterdam is de plant een probleem. Hier is 8,2 miljoen euro (!!) uitgetrokken om het hardnekkige onkruid te lijf te gaan en verdere schade te voorkomen. Verspreid over het land worden speciale voorlichtingsdagen georganiseerd waarop beheerders uitleg krijgen over de verschillende manieren om de hardnekkige plant aan te pakken. Afdekken, maaien, laten opeten door varkens, een spuitje met gif geven of de wortels uitgraven. Het is allemaal al geprobeerd, maar het blijkt erg lastig om de plant te stoppen. En dus groeit ie op veel plaatsen gewoon door met het risico op kapotte wegen, gebouwen en leidingen want de wortelstokken van dit onkruid zijn ongelooflijk sterk.
Wil je weten of Japanse duizendknoop ook bij jou in de buurt groeit? Kijk hier hoe je het herkent!

Denk eens even aan wat je vandaag allemaal hebt gegeten en gedronken. Kijk eens naar de kleren die je draagt. En waar zijn je schoolboeken en schriften van gemaakt? Hoe fijn is het dat je lekker op het grasveld in het parkje kunt hangen. Je staat er meestal niet zo bij stil, maar we zijn ontzettend afhankelijk van planten. Denk alleen maar aan de zuurstof die je inademt! Daarom hebben planten wel wat extra aandacht verdiend. En dat krijgen ze ook, tijdens de Fascination of Plants Day!

Fascination of Plants Day:
Op het Plein in Den Haag staat van 16 tot en met 18 mei een grote kas vol met fascinerende verhalen over planten en zaden. Kom ook luisteren, onderzoeken, ervaren, proeven, leren, bewonderen, beleven, ontdekken en voelen waarom planten en zaden zo fascinerend en belangrijk zijn!

 

De Duitse naaldbossen hebben het zwaar te verduren. Er heerst een plaag aan schorskevertjes (± 5 mm groot), die gangen vreten in de bast van naaldbomen. Hierdoor raakt het watertransport van de wortel naar de takken van de boom verstoord. Het resultaat: verdroogde naalden en bruine boomtoppen. Om verdere verspreiding van de insecten naar gezonde bomen tegen te gaan, worden de zieke exemplaren rigoureus gekapt. Bekijk het verslag van het NOS-journaal>>

De letterzetter
Ook in Nederland komen dit soort schors- of bastkevers voor. Zo zijn er in Apeldoorn en Rheden al honderden sparren gekapt vanwege de ‘letterzetter’. De letterzetter (Ips typographus) is een kevertje dat zijn naam dankt aan het gangenpatroon dat de larven maken onder de bast.

Droogte
De droge, hete zomers van afgelopen jaren helpen ook niet bepaald mee. De sapstromen worden hierdoor bij de aangetaste bomen nog verder verstoord waardoor ze sneller het loodje zullen leggen.

 

Uitlopend groen direct opgegeten
Wie hoopte dat de buxus dit voorjaar een nieuwe start zou kunnen maken en zich enigszins zou kunnen herstellen van de buxusmotplaag van vorig jaar komt bedrogen uit. De afgelopen winter, met toch enige vorstdagen, was zeker niet genoeg om de overwinterende rupsen te doden. De eerste rupsjes zijn met het warme weer alweer tevoorschijn gekropen. Als gevolg daarvan zijn nu diverse stadia van rupsen te vinden op de meeste struiken die vorig jaar zwaar aangetast waren. Daardoor wordt het uitlopend groen direct afgegraasd.

Einde buxus
Buxus wortelt ondiep, wat ook te merken was aan het grote aantal planten dat vorig jaar door de droogte is doodgegaan. Hierdoor zijn er weinig ondergrondse reserves. De kwijnende planten zullen spoedig volledig door de vretende rupsen zijn uitgeput. De tuinliefhebber die de buxus nog tegen beter weten in had laten staan rest niets anders dan een grootscheepse biologische of handmatige bestrijding of meteen rigoureus te werk gaan en iets totaal anders neerzetten.

De KNVB gaat samenwerken met plantenwetenschappers van Wageningen University om de voetbalvelden in de grote stadions te verbeteren. Daarvoor willen ze het hightech systeem gebruiken dat nu ook al de grasmat in de Arena monitort. Onder het Amsterdamse gras liggen vijftien sensoren die continu de bodemkwaliteit meten. In het stadion zijn verder verschillende weerstations te vinden die de temperatuur, vochtigheid en luchtverplaatsing volgen omdat dit allemaal van invloed is op de groei van de grassprietjes. Tot slot leggen lichtsensoren op het dak en op het veld vast of er voldoende licht op het gras valt.
Door al deze data te verzamelen en te gebruiken voor de toediening-op-maat van water, voeding en licht, zal niet alleen het gras beter groeien, maar worden er ook minder grondstoffen verspild.

Bekijk alle technische snufjes rondom de grasmat in de Arena

In Noord-Amerika is een mysterieuze boomziekte opgedoken. Waardoor de ziekte veroorzaakt wordt, is onbekend. Duidelijk is wel dat, wat het ook is, het zich razendsnel verspreidt binnen de V.S. en Canada.

Alleen beuken

De mysterieuze ‘beukenbladziekte’ treft, zoals de naam al aangeeft, alleen beukenbomen.  Op de bladeren ontstaan tussen de bladnerven diepgroene vlekken. Vervolgens worden de bladeren dik en leerachtig, waarna ze uiteindelijk krimpen. Omdat ook de knoppen van de takken sterven, komen er geen nieuwe bladeren meer uit.

Veroorzaker onbekend

Wetenschappers hebben nog niet kunnen ontdekken waardoor de bomen ziek worden. Is het een virus, een schimmel of misschien toch een bacterie? En hoe verspreidt deze ziekteverwekker zich? Door de wind? Door insecten? Allemaal vragen waarop met spoed een antwoord gezocht wordt door de onderzoekers. Lees meer >>

Boomziekten in Nederland

Hopelijk lukt het de mysterieuze ‘beukenbladziekte’ niet om ook Europa te bereiken. De bomen hier hebben de laatste tijd al genoeg te verduren: essentaksterfte, eikenprocessierupsen en de kastanjebloedingsziekte om er maar een paar te noemen. Hier meer over boomziekten in Nederland>>

Op verschillende plaatsen in het land krijgen kastanjebomen een lekkere warme deken om de stam. Je denkt misschien dat ze ingepakt worden tegen de vrieskou, maar er zit iets anders achter. De bomen krijgen een warmtebehandeling die moet helpen tegen de bloedingsziekte. Dit is een ernstige plantenziekte die al veel kastanjebomen de kop gekost heeft.

De kastanjebloedingsziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas syringae pv. Aesculi. Bomen die besmet zijn met deze bacterie krijgen bruine plekken waar rood vocht uitdrupt. Het lijkt net alsof er een straaltje bloed langs de boomstam loopt. Door de stam twee dagen op een temperatuur van 40 C te houden met een warmtedeken, kun je de bacterie onderdrukken.  Het is een nogal omslachtige methode die vooral ingezet wordt om oude, monumentale kastanjebomen te redden. Helaas ontkomen de meeste andere zieke kastanjebomen niet aan omkappen. Meer over de kastanjebloedingsziekte >>

Zit je op de HAVO en moet je dit schooljaar je PWS doen? Lucky you!

Je kunt dan meedoen voor de Food Valley HAVO PWS-Prijs. Maar alleen als je verslag iets met het thema Groen en Gezond te maken heeft.
No worries. Dat betekent heus niet dat het alleen maar over groene smoothies mag gaan. Alle onderwerpen die te maken hebben met plant, dier, duurzaamheid, voeding en gezondheid komen in aanmerking.

Lees hier over de prijswinnaars van 2019 en hun onderwerpen. Wil je ook weten hoe je kans maakt op een van de prijzen (100 tot 400 euro)? Binnenkort volgt er meer info, check dus deze website regelmatig.

Veel plezier en succes!!

Vol trots werd afgelopen week het ontkiemen van katoenzaadjes op de maan wereldkundig gemaakt. Twee dagen later blijken de kleine kiemplantjes helaas al weer het loodje te hebben gelegd. Toen er geen zonnewarmte meer kwam op de plek op de maan waar de plantjes groeiden, ging het mis. De temperatuur daalde tot – 170C. En dat is toch net iets te koud. Over extreem weer gesproken….
Meer >>

De fotosynthese, je hebt het bij biologie vast allemaal al eens langs horen komen. Misschien weet je het nog (misschien ook niet) maar het draait om de reactie 6 CO2+6 H2O => C6H12O6+6 O2. Anders gezegd: planten maken suiker uit water en lucht. Het is een heel proces waarbij van alles komt kijken, onder andere de lichtreactie, de Calvincyclus, ATP en het enzym Rubisco. Klik hier als je je geheugen nog even wilt opfrissen.

C3 en C4
En dan was er ook nog iets met C3- en C4-planten: C4-planten, zoals mais, pakken de fotosynthese efficiënter aan dan C3-planten (bijvoorbeeld rijst, tarwe, aardappel, tabak). Bij C3-planten worden glycolaatmoleculen, een tussenproduct dat tijdens de fotosynthese in de chloroplasten ontstaat, vervoerd naar een andere plek in de cel om daar omgezet te worden. Hierbij gaat veel energie verloren. En dat is jammer – zo denken landbouwwetenschappers – het zou mooi zijn wanneer die energie gebruikt kan worden voor andere dingen, zoals extra groei van de plant.

Wetenschappelijke doorbraak
Onderzoekers proberen dan ook al langere tijd om de fotosynthese bij C3-planten efficiënter te maken. En dat lijkt nu gelukt te zijn! In Amerika zijn tabaksplanten zo aangepast dat het glycolaat voortaan in de chloroplasten omgezet wordt waardoor de fotosynthese minder energie kost en de planten 40% harder groeien. Het wordt gezien als een echte doorbraak en het kan op termijn helpen om het wereldvoedselprobleem op te lossen

Bekijk het hele artikel waarin de onderzoekers uitleggen wat ze precies hebben gedaan.

Meestal zorgen plantenziekten ervoor dat een plant er minder florissant bij staat, maar soms ziet een besmette plant er juist mooier uit dan een gezonde. Een bekend voorbeeld hiervan zijn de ‘gevlamde’ tulpen in de Gouden Eeuw. Deze tulpen, waarvan de bloembladeren verkleuringen vertoonden als gevolg van een plantenvirus, waren nog kostbaarder dan de tulpen met een egale bloemkleur.

Een actueel voorbeeld van het bewust besmetten van gezonde planten, vind je tegenwoordig in de teelt van kerststerren (Euphorbia pulcherrima). Deze planten – populair rond Kerstmis – zijn geïnfecteerd met een fytoplasma. Fytoplasma’s zijn plantenparasieten die behoren tot het bacterierijk, maar een stuk kleiner zijn dan de meeste bacteriën en geen celwand hebben. Ze leven in het floeem van de plant en verstoren de plantengroei. Ze kunnen allerlei fysiologische afwijkingen veroorzaken, zoals groene bloemen, bladverkleuring, dwerggroei of extreme vertakkingen (heksenbezemgroei).
Dit laatste wordt gebruikt bij de teelt van kerststerren: het levert vollere planten op met meer bloemen.

 

 

De buxusmot (Cydalima perspectali) heeft afgelopen zomer flink toegeslagen. Door heel Nederland zijn de buxusstruiken kaalgevreten door de rupsen van deze vlinder:

Tot nu toe werd gedacht dat dit insect – afkomstig uit Azië – alleen buxus op het menu heeft staan. De verwachting was dat het probleem zich wel zou oplossen door andere plantensoorten dan buxus in de tuin aan te planten zodat de ‘monofage’ buxusrupsen niets meer te eten zouden hebben. Nou, dan ken je de buxusmot nog niet…
Een student van Helicon heeft onderzoek gedaan om te kijken of de rupsen ook van zes andere populaire tuinplanten aten en dat bleek in twee gevallen zo te zijn. Bovendien legde de vlinders ook eitjes op deze planten. Het lijkt er dus op dat we voorlopig nog niet van de buxusmot af zijn!
Lijkt het je leuk om in de klas of als PWS ook een voedselkeuzeproef te doen met rupsen? Dan is het experiment Wat lust een rups?  misschien iets voor jou.

Het wordt beschouwd als het grootste en oudste levende organisme op aarde, het weegt 6 miljoen kilo, is 43 hectare groot en vermoedelijk 80.000 jaar oud. En het heet Pando. Pando is een bos in Utah (USA) bestaande uit identieke populieren (Populus tremuloides), die allemaal uit hetzelfde wortelstelsel groeien. Het bos is eigenlijk een grote kloon van een enkele boom.

Bos ‘vergrijst’
En dit enorme organisme dreigt nu te verdwijnen. Het wordt opgegeten door muildierherten. De dieren eten alle jonge boompjes op waardoor er alleen nog oude bomen overblijven. Uit onderzoek blijkt dat het enorme, duizenden jaren oude bos de afgelopen 35 jaar niet meer gegroeid is en in rap tempo ‘vergrijst’. Als er niets gebeurt en het bos niet meer kan verjongen dan zal het bezwijken.

Geen eenvoudige oplossing
Volgens de onderzoekers is de oplossing ingewikkeld. Zij stellen dat er door toedoen van de mens in een halve eeuw tijd veel minder predatoren, zoals wolven, meer zijn, waardoor de herten in het bos nu ongestoord hun gang kunnen gaan.
Meer >>

In een plant komen constant allerlei genen tot expressie. Hoe kom je er nu achter welk gen op welk moment aangeschakeld wordt? Dat kan door al het mRNA te screenen. Vervolgens Koppel je de data van elk gen aan een toon. Op die manier kun je ‘horen’ welke genen in een plant actief worden. Bij jonge planten klinkt dit anders dan bij oudere planten. En bij een plant die aangevreten wordt door bijvoorbeeld een rups worden verdedigingsgenen actief, die ook weer aan andere tonen gekoppeld zijn. Zo klinkt iedere plant steeds anders.

Samen met een kunstenaar heeft plantenonderzoeker Sander van der Krol op deze manier een plantenorkest gebouwd: ‘Muziek is een prachtige manier om over te brengen wat er allemaal gebeurt in de plant. Je krijgt zo veel meer gevoel bij onderzoeksresultaten.’ Het orkest is de hele maand oktober te bezoeken in het Forumgebouw in Wageningen.
Meer info >>

 

Wat is het meest voorkomende dier in de Nederlandse bodem? Spin, regenworm of toch de pissebed? Na afloop van de Bodemdierendagen weten we het. En met behulp van de speciale zoekkaart kan iedereen mee op safari!

 

Vaak vinden mensen bodembeestjes eng, maar deze kleine diertjes zijn wel belangrijk. Onmisbaar zelfs. Zij zorgen ervoor dat de herfstbladeren straks weer voedsel worden voor de planten en dat de bodem gezond blijft. Dus denk in de week voor dierendag (27 september – 4 oktober) niet alleen aan je hond, parkiet of cavia, maar ook aan de ‘onbekende tuindieren’.

Behalve de zichtbare bodembewoners, leven er ondergronds ook nog eens miljarden bacteriën en schimmels. Samen zorgen ze voor een gezonde, weerbare bodem. Dit betekent dat planten die op een dergelijke bodem groeien, minder snel aangetast worden door plantenziekten. Ze worden als het ware beschermd door het bodemleven rondom hun wortels. Meer hierover in Down to earth >>

Meer over de bodemdierendagen >>

Meestal liggen er bij de supermarkt alleen maar keurige, rechte komkommers en heeft het fruit een bepaalde minimale omvang. Wanneer een komkommer krom is of een pruim iets te klein, dan voldoen ze niet aan de strenge eisen en kunnen ze een plekje in het schap wel vergeten. Hartstikke zonde, want er is niets mis met deze ‘afwijkende’ exemplaren: ze smaken prima en zijn net zo gezond.

De organisatie Kromkommer voert al jarenlang actie om hier iets aan te veranderen. Door de extreem droge en hete zomer zijn deze acties opeens erg actueel want veel  gewassen groeiden dit jaar niet zoals anders. En dus is er opeens nog hoop voor kleine pruimen, gerimpelde tomaatjes en gele bloemkolen.

Natuurlijk zijn er ook mensen die er een sport van maken om juist zo groot mogelijke exemplaren te kweken. Kijk maar eens op deze site >>

 

 

Drones en andere nieuwe technieken zijn onmisbaar in de moderne gewasbescherming. Op het moment wordt gewerkt aan mini-drones die rondvliegen in kassen op zoek naar schadelijke insecten om ze te elimineren (zie foto). In de V.S. loopt een proef waarbij drones de bestuiving van appelboomgaarden overneemt van hommels en bijen.

Heel precies
In de precisielandbouw worden robots ingezet om met behulp van sensoren zieke plantjes op te sporen en heel gericht te behandelen. In plaats van een hele akker te bespuiten, volstaat het om alleen de planten die het nodig hebben een beetje gewasbeschermingsmiddel toe te dienen. Of, zoals nu onderzocht wordt in de aardbeienteelt, om schadelijke plantenschimmels met een UV-robot uit te schakelen. En zo zijn er nog veel meer toepassingen. Voor jongeren die zelf dit soort handige robots willen bouwen, is er ook een wedstrijd georganiseerd: de Robot Challenge.

Er was deze week een verbazingwekkend bericht op Twitter over de plant Japanse duizendknoop.

Terwijl in heel het land groenbeheerders en gemeenten met de handen in het haar zitten door dit woekerende onkruid, werden bij een tuincentrum de stengels van de plant doodleuk verkocht als polygonum stok. “Of ik me meer zorgen moet maken over de hoge prijs, of dat dit überhaupt verkocht wordt, weet ik nog niet”, meldde Stefan Hageman in zijn tweet. Hij kreeg veel bijval waarna het tuincentrum de verkoop staakte.

Schade aan huizen
Overigens is verkoop van duizendknoop niet verboden, maar echt handig is het niet. De plant verspreidt zich gemakkelijk – vanuit een stukje stengel kan zo een nieuwe plant groeien en is dus lastig onder controle te houden. Verder verdringt de plant alle andere planten in zijn omgeving (invasieve exoot). Bovendien kunnen de sterke wortels van duizendknoop veel schade veroorzaken aan riolering, asfalt en zelfs funderingen van huizen.

 

 

Wat is er aan de hand met de boom die de Franse president Macron tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten cadeau deed aan president Trump? Het ene moment stonden de twee presidenten onder grote belangstelling van de pers samen een boompje te planten in de tuin van het Witte Huis. Een weekje later is er alleen nog een gele plek in het grasveld te zien waar ooit de eik stond. Na een dag verwarring, bleek de reden simpel: quarantaine maatregelen. Net als andere planten die uit het buitenland geïmporteerd zijn, moet ook deze bijzondere boom zich aan de regels houden. Dat betekent een periode in afzondering (quarantaine) doorbrengen. Op die manier wordt voorkomen dat eventuele plantenziekten of meegereisde insecten uit Europa op het Amerikaanse continent terechtkomen en daar schade kunnen aanrichten.