De eindexamens zijn weer bezig. Een spannende tijd, evenals het wachten op de uitslag. Ook planten in de land- en tuinbouw moeten heel wat toetsen ondergaan. Er vinden regelmatig keuringen plaats om te zien of ze ziektevrij zijn, waarbij de eisen soms aangescherpt worden. Als de planten de test goed doorstaan, krijgen ze een certificaat, een soort diploma. Dat is onder andere van belang als het plantmateriaal bedoeld is voor de im- of export.

Veredelaars houden er van om plantjes al in een zo vroeg mogelijk stadium te testen. Het liefst als het nog zaailingen zijn. Ze zijn dan op zoek naar een plantje met goede eigenschappen, dat bestand is tegen bijvoorbeeld droogte ( ¤ geschikt / ¤ ongeschikt).

Zelfs na de oogst worden planten en vruchten nog onderworpen aan allerlei toetsen. De NVWA controleert of er geen residuen van gewasbeschermingsmiddelen aanwezig zijn op ons voedsel. Het blijkt dat Nederlandse producten prima scoren op dat gebied.

De strijd tegen de eikenprocessierups is weer begonnen. De eerste rupsjes zijn op 5 april in het zuiden van Limburg uit het ei gekropen. De rest van het land is de afgelopen weken gevolgd. Deze jonge rupsjes zijn nog brandhaarvrij. Ze moeten eerst een paar keer vervellen voordat ze voorzien worden van de irriterende brandharen. De verwachting is dat vanaf 15 mei de overlast begint.

Voor veel gemeenten is dit het moment om de beestjes te lijf te gaan. De kleine rupsjes zijn nu gevoelig voor bespuiting met een biologisch middel, bestaande uit microscopisch kleine wormpjes. Deze nematoden dringen de rups binnen en laten daar een bacterie vrij die het karwei afmaakt. De bestrijding moet bij voorkeur ’s nachts gebeuren omdat de nematoden gevoelig zijn voor zonlicht.

Beter zou het zijn als er van nature een biologisch evenwicht zou ontstaan in de eiken in ons land. Hiervoor zijn geschikte natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups nodig. Onlangs is het onschuldig ogende tweestippelig lieveheersbeestje ontdekt als mogelijke kandidaat. Bekijk hier een filmpje waarin een larve van deze lieveheersbeestjessoort een rups verorbert, met huid en haar!
Bekijk meer natuurlijke vijanden>>

Wist je dat..

• … bijen de hele winter niet poepen? Ze houden het op totdat ze in het voorjaar de eerste vlucht buiten de korf kunnen maken.
• .. iedere bij een eigen persoonlijkheid heeft? Net als in Bee Movie.
• … bijen en hommels onmisbaar zijn voor de bestuiving van voedselgewassen? Zonder bijen geen aardbeien!
• … studenten van Hogeschool Fontys chips uitdelen aan bijen?
• … 2012 het jaar van de bij is?
• … bijen soms op mysterieuze wijze verdwijnen?

Wat is in een stresssituatie de overeenkomst tussen een leraar en een plant ? Het antwoord luidt dat bij beiden stress leidt tot de opdracht “Monden dicht!”. In het geval van de leraar zal deze oproep bedoeld zijn voor de monden van anderen (meestal leerlingen), terwijl een plant zijn eigen (huid)mondjes zal sluiten.

Het aantal en de werking van huidmondjes zijn van groot belang voor het beschermen van planten tegen ziekten en stress. Ziekteverwekkers, zoals bepaalde schimmels, dringen de plant binnen door de huidmondjes. En bij watertekort (droogtestress) reageert een plant met het sluiten van haar huidmondjes. Het plantenhormoon brassinosteroide bepaalt of een plant veel of weinig huidmondjes ontwikkelt. Gentse wetenschappers hebben nu ontdekt hoe dat in zijn werk gaat.
Lees meer>>

Jan Smit heeft zijn eigen tulp gekregen en de Keukenhof trekt de komende maanden weer bussen vol toeristen. Kortom, het is weer tulpentijd! Dat betekent dat ook de ziekzoekers weer aan de slag moeten. Want hoewel ‘ziekzoeker’ in de meeste beroepskeuzetesten niet voorkomt, is dit toch echt een bestaand beroep.

Een ziekzoeker loopt door een bloeiend tulpenveld op zoek naar afwijkende, viruszieke tulpen. De zieke exemplaren verwijdert hij handmatig zodat het virus zich niet verder over het veld verspreidt. Een tijdrovende bezigheid, waarvoor jarenlange ervaring vereist is. Daarom wordt er een robot ontwikkeld die het werk kan overnemen.

Op de foto zie je zo’n ziekzoekrobot. Onder het witte zeil, bedoeld om zonlicht buiten te houden, zoeken geavanceerde camera’s naar zieke bladeren met een afwijkende lichtweerkaatsing. De herkenning van de zieke planten verloopt goed, maar aan de eliminatie van de gespotte exemplaren door de robot wordt nog gewerkt.

Meer info:

• De robot komt eraan
• Ziekzoekrobot nadert ziekzoeker

Het Europese instituut voor voedselveiligheid (EFSA) is na jaren van onderzoek tot de conclusie gekomen dat cisgenese niet valt onder genetische modificatie. En dat cisgenese veilig is voor mens en milieu. Leuk en aardig, maar wat ìs cisgenese? Cisgenese en transgenese zijn eigenlijk dezelfde technieken. In beide gevallen wordt gericht een gewenst gen, bijvoorbeeld een gen tegen een bepaalde plantenziekte, in een plant ingebouwd. Bij transgenese kan dit gen afkomstig zijn van elk willekeurig ander organisme, dus een andere plantensoort maar ook een bacterie. Bij cisgenese is het nieuwe gen altijd afkomstig van dezelfde plantensoort. Een cisgenese-plant zou dus ook via klassieke veredelingsmethoden, zoals kruisen, kunnen ontstaan. Alleen gaat cisgenese vele malen sneller en veel gerichter. Plantenveredelaars verwachten door de uitspraak een grote stap vooruit te kunnen maken.

 

• Lees meer over gentech
• Lees meer over cisgenese bij appels

 Een enkele roos, lekker geurende hyacinten, een bosje voorjaarstulpen of een groot veldboeket. Bijna iedereen vindt het leuk om bloemen te krijgen. En Valentijnsdag is zo’n dag waarop door sommige mensen (lees: vrouwen) vol spanning wordt uitgekeken naar de partner die met een bloemetje komt aanzetten. Volgens onderzoek leidt dat in veel gevallen tot een jaarlijks terugkerende teleurstelling met minder romantische gevolgen. Om dit te voorkomen heeft het Bloemenbureau Holland een heuse Valentijn Helpdesk opgezet. Wie wil kan daar zijn favoriete boeket uitkiezen en zijn partner opgeven. Die partner (lees: man) krijgt vervolgens een melding van de helpdesk waarin hij geattendeerd wordt op de bloemenvoorkeur van zijn geliefde en de datum 14 februari. Als deze overduidelijke hint nog geen boeket oplevert, dan is het op bloemengebied waarschijnlijk een verloren zaak binnen de relatie.

Bekijk de Valentijn Helpdesk.

Parasitaire schimmels die leven ten koste van planten of dieren hebben ieder hun eigen dieet. De meeste parasitaire schimmels zijn nogal kieskeurig en beperken zich tot één of enkele soorten. Ze zijn dan ook heel geschikt om gericht in te zetten bij biologische bestrijding. Zo bestaat er een varieteit van de schimmelsoort Metarhizium anisopliae die sprinkhanen aantast en doodt. Sprinkhanen kunnen in Afrika veel schade aan landbouwgewassen veroorzaken en de hele oogst opvreten.
Onlangs is van deze en een andere bodemschimmel die insecten parasiteert, ontdekt dat ze meer op het menu hebben staan dan alleen sprinkhaan of kever. Ze zijn namelijk in staat om lood in de bodem om te zetten in chloropyromorfiet. Deze stof is veel minder schadelijk voor het milieu dan het giftige lood. Wetenschappers denken dat de schimmels in de toekomst ingezet kunnen worden om met lood verontreinigde bodems schoon te maken. Hopelijk krijgen de schimmels dan wel een insectentoetje, want zo’n loodmaaltijd ligt behoorlijk zwaar op de maag.

Lees meer over deze lood- en sprinkhaanvreters >>

Je kent ze wel, die strak gesnoeide struiken in paleistuinen. Engeland en Frankrijk zijn goed voorzien, maar de tuin van Paleis Het Loo doet het ook niet slecht met een buxushaag van in totaal 27 kilometer lengte. Helaas zijn het zware tijden voor de koninklijke heggetjes. Al enige tijd worden de planten belaagd door een schimmel (Cylindrocladium buxicola), die donkerbruine vlekken veroorzaakt op de bladeren en stengels van de keurige struikjes.

Tot overmaat van ramp rukt sinds kort ook nog de buxusmot op. De rupsen van deze uit Azië afkomstige mot veroorzaken vraatschade. Verder ontsieren ze de planten met spinseldraden en rupsenpoep. Tot nu toe is de buxusmot slechts op enkele plekken in ons land gesignaleerd, maar de vrees bestaat dat hij zich verder zal gaan uitbreiden.

 

Wil je er even relaxed tussenuit in de kerstvakantie? Ga dan een dagje naar Den Haag en bezoek de tentoonstelling Plantastic. Deze internationale expositie heeft Mechelen en Liverpool al aangedaan en is nu neergestreken in het Museon in Den Haag.Ontdek door interactieve spellen en activiteiten dat planten onmisbaar zijn als voedsel, als energiebron, als luchtververser en als versiering. Wil je alvast een voorproefje, speel dan het spel Look Out! Met Kerstmis zijn planten natuurlijk onmisbaar. Denk maar aan alle versierde kerstbomen in huizen en tuinen. En zonder de cacaoboom zouden er geen chocoladekransjes zijn. Maar ook wierook, door één van de drie koningen meegenomen naar het stalletje, is een plantaardig product. Het wordt gewonnen uit de hars van wierookbomen in Afrika. Door bosbranden, houtkap en schadelijke, vraatzuchtige langhoornkevers is er een grote achteruitgang van wierookbossen. Lees meer>>

 

Misschien heb jij ook wel eens een practicum gevolgd van de Reizende DNA-labs. Studenten komen dan op school en nemen apparatuur en spullen mee om zelf in de klas genetisch onderzoek te doen. Het centrum dat dit organiseert heeft nu een prijs gewonnen van 1 miljoen euro.
De Reizende DNA-labs hebben keuze uit verschillende onderwerpen, van DNA uit kankercellen tot forensisch DNA-onderzoek. Er is natuurlijk ook een plantenziektekundig practicum. Hierbij ga je uitzoeken welke plantjes een resistentiegen tegen ziekmakende aaltjes hebben.
Klik hier voor meer informatie.

 

De laatste tijd worden er steeds meer vreemde types gesignaleerd in suikerbietenvelden. Het gaat hier om een nieuwe variant van het bietenvergelingsvirus. Dit is een plantenvirus dat suikerbieten infecteert en de ziekte rhizomanie veroorzaakt. Een zieke biet krijgt last van baardgroei: op de biet ontstaan een heleboel dunne haarworteltjes waardoor het net lijkt of de biet een baard heeft. Bovendien neemt het suikergehalte in de biet af en bovengronds kleuren de bladeren geel. Zo’n zieke bietenplant wordt een blinker genoemd.Er bestaan verschillende typen van het rhizomanievirus. In Nederland komen type A en B voor, maar de laatste jaren duikt er steeds vaker een variant van het type A virus op. Deze nieuwe variant kan planten die normaal resistent zijn tegen de ziekte toch besmetten. Oppassen dus voor vreemde types met veel bling bling!

 

Hoe weet je nu met wat voor type je te maken hebt? Bekijk dit filmpje en je weet het.

 

 

Ergens rond 31 oktober is de 7 miljardste aardbewoner geboren. In een groot deel van de wereld staan dan niet meteen de beschuiten met muisjes klaar. Integendeel, het is soms maar de vraag of er zowiezo iets te eten is.

Kennis van planten is nuttig om meer voedsel te produceren, bijvoorbeeld door het telen van planten die goed tegen droogte of tegen plantenziekten kunnen. Maar daarnaast moet de verdeling van het voedsel ook eerlijk zijn, waarbij politiek en economie een grote rol spelen.

Toch moet het mogelijk zijn om 7 miljard mensen te voeden. “Het kán, maar of het lukt is iets anders”, zegt Prem Bindraban. Luister naar een fragment van BNR Nieuwsradio, waarin deze onderzoeker van Wageningen University zijn visie geeft op het wereldvoedselprobleem.

Eigenlijk zijn ze heel het jaar te vinden, maar in de herfst schieten ze overal als paddenstoelen uit de grond: paddenstoelen. Een kleine boswandeling levert al een heleboel verschillende exemplaren op. Niet alleen met het oog, maar ook op de reuk afgaand kun je ze vinden. Je moet namelijk wel heel erg verkouden zijn om ongemerkt langs een stinkzwam te kunnen lopen.

Eetbare paddenstoelen plukken is de laatste tijd populair in ons land. Maar zelf een maaltje bij elkaar scharrelen is natuurlijk niet zonder risico. Je moet goed weten welke zwammen eetbaar zijn en welke giftig. Bovendien valt het plukken van grote hoeveelheden paddenstoelen onder de Stroperijwet en is dus verboden.

Paddenstoelen zijn schimmels. Het grootste deel van de schimmeldraden (het mycelium) groeit ondergronds. De bovengrondse paddenstoelen verspreiden de sporen. Kan het voor de paddenstoelenstand dan kwaad om ze te plukken? Luister naar een expert die serieus zwamt over zwammen in dit fragment van Hoezo radio.

Wil je nog veel meer over paddenstoelen te weten komen? Bekijk dan eens de nieuwe website: Alles over paddenstoelen.

Het zou niet misstaan in een horrorfilm: een virus dat je infecteert en je zo manipuleert dat je naar de top van een boom klimt, waarna je lichaamsinhoud langzaam naar beneden druppelt en zo nieuwe slachtoffers besmet. Helaas is dit voor sommige rupsen geen fictie, maar de harde werkelijkheid.
De veroorzaker van dit zombiegedrag is een baculovirus. Recent is ontdekt welk virusgen de rupsen er toe aanzet naar de boomtop te kruipen. Het blijkt dat dit “zombiegen” het vervellingshormoon van de rups uitschakelt, waarna de rups eerder geneigd is naar boven te klimmen.

Baculovirussen komen van nature overal voor en parasiteren vooral op larven van vlinders en motten. In de tuinbouw worden baculovirussen al sinds tientallen jaren ingezet als biologische bestrijder. Het spuiten van baculovirus preparaten in appelboomgaarden houdt de rupsen van de Floridamot onder controle. Ter geruststelling: baculovirussen kunnen planten en zoogdieren niet infecteren.

Lees meer over zombierupsen en baculovirussen.

 

 

Het is de laatste tijd op veel voetbalvelden uitkijken geblazen. Niet voor de tegenstander maar voor losliggende graszoden, die een lelijke struikelpartij of blessure kunnen opleveren. Oorzaak zijn engerlingen, de larven van onder andere de meikever. De witte, rupsachtige verschijningen leven ondergronds waar ze zich voeden met plantenwortels en zo de mooie groene grasmat ondermijnen. De engerlingen vormen een lekker hapje voor kraaien en andere vogels die tijdens hun zoektocht het veld nog meer beschadigen. Sommige clubs hebben de eerste wedstrijden van dit seizoen al uitgesteld (zie ook dit filmpje).

De engerlingen zijn behoorlijk lastig aan te pakken. Biologische bestrijding door middel van aaltjes kan helpen om de grasmat te herstellen. Aaltjes, ook wel nematoden genoemd, zijn microscopisch kleine wormpjes. Ze dringen de engerlingen binnen en infecteren hen met een dodelijke bacterie. Vervolgens voeden en vermeerderen de aaltjes zich in de dode engerling: 1-0 voor het aaltjesteam.

Ook tegen andere insectensoorten worden soms aaltjes ingezet, bijvoorbeeld tegen de eikenprocessierups. Wil je zelf eens een experiment uitvoeren met parasitaire aaltjes? Bekijk dan het profielwerkstuk De Slug Invaders over biologische gewasbescherming.

 

Ook planten kunnen soms last hebben van hun hormonen. En sommige rupsen maken daar graag gebruik van. Hormonen in planten spelen een belangrijke rol bij de verdediging van de plant tegen aanvallers van buitenaf, zoals schimmels, bacteriën en insecten. Om dit allemaal te coördineren maakt de plant gebruik van hormonen.Sommige rupsen proberen de plant om de tuin te leiden met een stofje dat in hun speeksel zit en dat de afweer in de war schopt. Pas geleden is ontdekt dat de plant hier niet intrapt en er iets op gevonden heeft. Lees meer>>

 

Bloemetjes, bijtjes en waarschuwingen voor soa’s (seksueel overdraagbare aandoeningen). Je hebt er in de biologieles vast ook wel eens voorlichting over gehad. Maar hoe zit dat eigenlijk bij planten? Zijn er ook seksueel overdraagbare plantenziekten? Ja dus.
Eigenlijk niet zo vreemd want als er iets met bloemetjes en bijtjes te maken heeft dan is het wel plantenseks. Insecten die planten bestuiven gaan van bloem tot bloem. Op die manier kunnen ze ook plantenziekten verspreiden, zoals bacterievuur. Bacterievuur wordt veroorzaakt door de bacterie Erwinia amylovora en is erg besmettelijk en schadelijk. Bijen kunnen de bacterie overbrengen bij het bestuiven van meidoorns en appel- en perenbomen.

Planten-soa
Sommige planten doen het zonder insecten, namelijk door windbestuiving. Ook dan is het oppassen geblazen dat ze niets oplopen omdat sommige ziekteverwekkers in het stuifmeel voorkomen. Bijvoorbeeld het gerstestreepmozaïekvirus dat via het stuifmeel van een zieke plant overgebracht wordt naar de stamper van een bloem van een gezonde plant. Na bevruchting raakt de ontvangende plant geïnfecteerd. Dit is dus een echte planten-soa.

 

Leven op een diepte van meer dan 3 kilometer onder de grond, bij temperaturen tot 41 graden C. Tot nu toe werd altijd aangenomen dat in deze extreem donkere en hete omgeving alleen bepaalde bacteriën konden overleven. Maar nu blijkt dat er ook meercellig leven mogelijk is diep onder het aardoppervlak: in een mijn in Zuid-Afrika zijn nematoden ontdekt.

Een nematode, ook wel aaltje genoemd, is een piepklein wormpje. Er bestaan vele verschillende soorten, waarbij elke soort zijn eigen menu heeft, dat kan variëren van planten of schimmels tot andere aaltjes of zelfs als dierparasiet. De nieuw ontdekte onderaardse nematode voedt zich met ondergrondse bacteriën en heeft de naam Halicephalobus mephisto gekregen. ‘Mephisto’ is vernoemd naar de gelijknamige demoon die van duisternis houdt.
Volgens de onderzoekers betekent deze vondst dat meercellig leven op andere planeten ook niet uitgesloten kan worden. Lees meer>> 

 

Komkommers, tomaten en taugé, ze worden er allemaal van verdacht de bron van de EHEC-bacterie te zijn. Mensen kunnen behoorlijk ziek worden en zelfs sterven na een EHEC-infectie. Maar de planten waar deze bacterie op terechtkomt, worden er niet door geïnfecteerd. Anders gezegd, EHEC is geen plantpathogene bacterie. Er bestaan wel andere bacteriesoorten die de gezondheid van planten aantasten. Bijvoorbeeld in het geval van bruinrot in aardappel en clavibacter in tomaat.

Mensen kunnen niet geïnfecteerd raken met bovengenoemde plantpathogene bacterieziekten. Afgezien van de eikenprocessierups, zijn ziekten en plagen van planten in het algemeen ongevaarlijk voor mensen. Het is dus absoluut niet eng om te werken met bacteriën, schimmels of virussen die plantenziekten veroorzaken. Een uitzondering hierop vormt de plantpathogene schimmel moederkoren, die stoffen bevat die na consumptie giftig zijn voor de mens. In vroeger eeuwen resulteerde dit nog wel eens in verminking door afgestorven ledematen.

 

In de insectenwereld spelen sexferomonen een veel grotere rol dan bij mensen. Van veel insectensoorten verspreiden de vrouwtjes een sexferomoon, waarmee ze de mannetjes lokken. Elke soort heeft zijn eigen unieke geurmengsel. Zonder deze lokstoffen zou het voor de mannetjes vaak erg lastig zijn om een vrouwelijke soortgenoot te vinden.

Plantenziektekundigen maken graag gebruik van deze sexferomonen om schadelijke insecten bij de neus te nemen. De feromonen worden ingezet om de mannetjes letterlijk in de val te lokken, in de war te brengen of om in de gaten te houden of er schadelijke insecten in het gewas zitten. Er bestaat zelfs een speciale Pherobank die meer dan 150 verschillende soorten feromonen synthetiseert en op voorraad heeft. Onlangs is er nog een nieuw sexferomoon nagemaakt, namelijk dat van de bramenbladgalmug.

Wil je meer weten over sexferomonen bij insecten? Of wil je er zelf een experiment mee uitvoeren? Bekijk dan het profielwerkstuk Daar zit een luchtje aan…

 

Het droge en warme voorjaar heeft ook zijn invloed op de verschillende plagen en ziekten bij planten. Door de relatief hoge temperaturen van de laatste weken ontwikkelen insecten zich sneller dan anders. Dopluizen worden 3 weken eerder dan normaal verwacht en ook de Eikenprocessierupsen vervellen sneller dan gewoonlijk in deze tijd van het jaar.

Daar staat tegenover dat schimmels op dit moment juist minder schade geven. Zo ondervinden perzikbomen dit jaar veel minder last van de Perzik-krulziekte, veroorzaakt door de schimmel Taphrina deformans. Ook de aardappelziekte phytophthora gedijt het best bij hoge luchtvochtigheid en houdt zich met de huidige droogte op de achtergrond.  Bepaalde vrijlevende aaltjes, de trichodoriden, geven de voorkeur aan een vochtige bodem en veroorzaken momenteel weinig schade.

Wil jij met dit mooie voorjaarsweer een leuk uitje? Of wil je even een dagje ontspannen tussen de examens door? Kom dan op 25 t/m 28 mei naar de Insectenexperience, een groot insectenfestval in Wageningen en Ede met o.a. safari’s, insectenhapjes en films. O ja, als je met de auto komt, doe dan mee aan de Splashteller.

 

De één verzamelt postzegels, de ander bierblikjes en weer een ander verzamelt zaad. In het radioprogramma Vroege Vogels doen onderzoekers een oproep om in heel het land te helpen bij het verzamelen van zaad. Maar het moet wel specifiek zaad zijn, namelijk van het plantje zandraket.

Het onkruid zandraket groeit vrijwel overal. Het is een plant die zich gemakkelijk aan zijn omgeving aanpast. Bovendien is de zandraket vaak gebruikt als modelplant in allerlei (genetische) onderzoeken. Er is dus al veel over bekend. Maar nog niet alles…. De onderzoekers willen met het verzamelde zaad op zoek naar nuttige erfelijke eigenschappen, zoals droogtetolerantie en ziekteresistentie. Deze informatie kan vervolgens gebruikt  worden bij de veredeling van voedselgewassen.

Wil je zelf ook op zoek naar zandrakettenzaad? Bekijk hier hoe het in zijn werk gaat. De zandraket is 20 tot 30 cm hoog met bloemetjes van 1-2 mm doorsnede. Na de bloei vormt de plant hauwen (een soort langwerpige zaaddoosjes). Je begrijpt dat de zaadjes hierin ook erg klein zijn. Bekijk hier meer foto’s van de zandraket en aanvullende informatie.

 

De eikenprocessierups is zonder twijfel een lastig insect. De eerste rupsjes zijn net weer uit het ei gekropen. Na 4 keer vervellen zullen ze hun irriterende brandharen krijgen. De verwachting is dat dit vanaf 10 mei gaat gebeuren. Nachtvorst deert ze niet. Onderzoekers hebben de jonge rupsjes bij min 14 graden geplaatst. Na ontdooiing kropen ze vrolijk weer verder.

Vele malen erger is de malariamug, die wereldwijd dodelijke slachtoffers maakt door het overbrengen van de ziekte malaria. Natuurlijk zijn er ook nuttige insecten, zoals de honingbij en de hommel, die onmisbaar zijn voor de bestuiving van planten en dus voor ons voedsel. Zonder hen geen aardbeien en geen appeltaart. Nuttig zijn ook insecten als lieveheersbeestjes, die gebruikt worden bij de biologische bestrijding van bladluizen. Sprinkhanen kun je tot de schadelijke èn de lekkere insecten rekenen. Schadelijk omdat een zwerm sprinkhanen in een kwartier tijd een hele akker kaalvreet. Lekker omdat ze in veel landen op het menu staan.

Over insecten valt ontzettend veel te weten te komen. Daarom is er op 25 t/m 28 mei een groot insectenfestval in Wageningen en Ede met o.a. safari’s en films. Je kunt je nu al opgeven voor deze insectenexperience. O ja, en vergeet niet om twee sokken mee te nemen……

 

Wat maakt een schimmel tot een plantenpathogeen? Neem nu de nieuwe essenziekte die al vele slachtoffers maakte in Europa en langzaam maar zeker de Nederlandse grens heeft bereikt. Twintig jaar geleden werd deze boomziekte voor het eerst ontdekt in Polen en zes jaar geleden werd de veroorzaker van de ziekte beschreven: een tot dan toe onbekende schimmel. Deze schimmel groeit in de houtvaten, die daardoor verstopt raken met als gevolg afgestorven takken en bladeren. Vreemd was wel dat de paddenstoelen, die door deze schimmel worden gevormd, precies leken op die van een al lang bekende onschuldige schimmel, het essevlieskelkje, dat al lang ook in Nederland voorkomt. DNA-onderzoek kan de twee soorten onderscheiden. Misschien heeft een kleine verandering in het genoom van het essevlieskelkje geleid tot de nieuwe schadelijke schimmel. Uiterlijk nauwelijks te onderscheiden, maar de één parasiteert wel en de ander niet op levende essen.

Er zijn meer gevallen bekend waarbij een verandering van één gen ervoor zorgt dat een onschadelijk organisme opeens verandert in een ziekteverwekker. Vooral plantenschimmels kunnen er wat van: ze wisselen regelmatig genen of chromosomen met elkaar uit, soms met vervelende gevolgen.